Lekarze zatrudnieni w krakowskich poradniach diabetologicznych i placówkach POZ w codziennej pracy jako pierwsi testują elementy systemu informacji w ochronie zdrowia, który wprowadziła ustawa uchwalona kilka miesięcy temu, ale osiągnie on pełną funkcjonalność dopiero w 2014. W Krakowie pacjenci i lekarze walczący z cukrzycą sprawdzą w praktyce tzw. Internetowe Konto Pacjenta.
Wyobraźmy sobie, że idziemy do lekarza, który decyduje, że powinniśmy wykonać badania krwi i skonsultować je ze specjalistą endokrynologiem. Nie wypisuje jednak skierowań nieczytelnym pismem, tylko wprowadza informacje do naszego profilu pacjenta w elektronicznym systemie informacji. Robimy zlecone badania, których wyników nie musimy odbierać, bo laboratorium wprowadza je do tego samego systemu, gdzie ma do nich dostęp endokrynolog. Ten może przejrzeć badania i jeśli są one prawidłowe, być może nawet nie musi przyjmować nas osobiście. Jeśli musi, możemy poprzez system wybrać, gdzie się udać, a przed wizytą dostaniemy maila z przypomnieniem. Wreszcie wystawiona recepta może być odebrana od razu w aptece, w której kupimy leki.
18 maja 2011 r. Prezydent Bronisław Komorowski podpisał ustawę o systemie informacji w ochronie zdrowia. Niestety nasz apel skierowany do Prezydenta 9 maja 2011 r. nie przekonał go, że warto wcześniej skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego.
Nie pozostaje nic, jak tylko uważnie monitorować proces wdrażania systemu i wprowadzania - często istotnych dla bezpieczeństwa przetwarzanych w systemie danych medycznych - szczegółowych rozwiązań, które nie zostały uregulowane na poziomie ustawy.
9 maja 2011 r. Fundacja Panoptykon skierowała do Prezydenta Bronisława Komorowskiego list z prośbą o przekazanie przyjętej przez parlament ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia do Trybunału Konstytucyjnego – w celu dokonania oceny zgodności projektu z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej.
Ustawa przewiduje stworzenie ogromnego systemu, w którym znajdą się dane pacjentów dotyczące ich stanu zdrowia, udzielonych świadczeń medycznych, czy zażywanych leków. Informacje te zaliczają się do tzw. danych wrażliwych, objętych szczególną ochroną. Mamy poważne wątpliwości, czy przyjęta ustawa zawiera wystarczające gwarancje ochrony prywatności pacjentów – czyli każdego z nas.
Na posiedzeniu 13 i 14 kwietnia 2011 r. Senat rozpatrzył projekt ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, który 25 marca przyjął Sejm. Na 86 obecnych senatorów 55 głosowało za, 2 – przeciw i aż 29 wstrzymało się od głosu. Na etapie prac sejmowych projekt wywołał duże kontrowersje, głównie w związku z krytyką ze strony Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. W ostatnich tygodniach Ministerstwo Zdrowia podkreślało jednak, że w toku prac senackiej Komisji Zdrowia wprowadzono do projektu zmiany, które „usatysfakcjonowały” GIODO. Czy na pewno?
Jak zadziała system
Senacka Komisja Zdrowia zajęła się we wtorek (5 kwietnia) ustawą o systemie informacji w ochronie zdrowia. Przypomnijmy, że ustawa wzbudza wiele wiele wątpliwości, także natury konstytucyjnej, co do tego, czy przewiduje należyte gwarancje ochrony gromadzonych w ramach systemu danych medycznych pacjentów (zob. także System informacji w ochronie zdrowia - prawdziwe wyzwanie dla prywatności pacjentów, SIM i SIO - wielkie bazy danych na posiedzeniach komisji sejmowych, Prywatność chorych).
25 marca 2011 r. Sejm przyjął pakiet zdrowotny, w skład którego wchodzi także ustawa o systemie informacji medycznej. Drogę legislacyjną tego projektu, który w naszej ocenie nie zapewnia należytych standardów ochrony prywatności pacjentów, Panoptykon śledzi od kilku miesięcy (zob. System informacji w ochronie zdrowia - prawdziwe wyzwanie dla prywatności pacjentów, SIM i SIO - wielkie bazy danych na posiedzeniach komisji sejmowych, Relacja z posiedzeń komisji sejmowych: SIM przyjęty, SIO wstrzymany).
Przygotowywana w Sejmie ustawa o systemie informacji w ochronie zdrowia pozwoli stworzyć w Polsce jedną z największych publicznych baz danych. Znajdą się w niej informacje o każdym z nas, przede wszystkim dane medyczne pacjentów. Resort zdrowia zaznacza, że dzięki systemowi będzie mógł sprawniej zarządzać służbą zdrowia co, przyczyni się do poprawy jakości świadczonych usług medycznych. Ministerstwo nie może jednak realizować tego celu łamiąc konstytucyjne prawa i wolności obywateli.
3 marca 2010 r. odbyły posiedzenia Komisji Zdrowia oraz Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży, na których ponownie ważyły się losy dwóch planowanych systemów informacyjnych gromadzących szeroki zakres danych o obywatelach (zob. też sprawozdanie z posiedzeń obu Komisji z 24 lutego: Relacja z posiedzeń komisji sejmowych: SIM przyjęty, SIO wstrzymany)....
24 lutego odbyły się posiedzenia sejmowych komisji, na których miały zostać przyjęte sprawozdania z prac podkomisji nad ustawami: o systemie informacji oświatowej oraz o systemie informacji w ochronie zdrowia (co zapowiadaliśmy w tekście: SIM i SIO: wielkie bazy danych na posiedzeniach sejmowych komisji). Choć jedynym merytorycznym tematem, jaki pojawił na tych posiedzeniach, był problem ochrony prywatności – odpowiednio uczniów i pacjentów – oraz zgodności z Konstytucją przewidzianych w projektach zasad przetwarzania danych osobowych, przebieg obu z nich był zgoła różny.
