„Są kamery, jest bezpieczniej”. Jedna z osób biorących udział w naszych badaniach w ten zwięzły sposób wyraziła swoją opinię na temat monitoringu. Nie jest to pogląd odosobniony – wręcz przeciwnie.

Wakacje w pełni. Morze, góry, jeziora, miasta – czekają. Podróż pociągiem? Czemu nie! Kupujesz bilet. Wkładasz bagaże do wagonu. Jazdę umilasz sobie rozmową z rodziną i towarzyszami podróży. Czy zastanawiasz się nad tym, czy ktoś jeszcze Cię obserwuje lub podsłuchuje Twoje rozmowy? Wątpię. Tymczasem polskie dworce i pociągi nie są wolne od małych podglądaczy – kamer. A część z nich – choć mało kto zdaje sobie z tego sprawę – rejestruje również dźwięk! Co jeszcze mogą i do czego są wykorzystywane kolejowe systemy monitoringu? Niestety nie udało nam się uzyskać odpowiedzi na wszystkie nurtujące nas pytania. Dlatego już w najbliższą środę spotkamy się w sądzie z jedną z kolejowych spółek.

Przypadek 1. Piątkowy wieczór na mieście. Twój telefon leży na blacie stolika, przy którym siedzisz ze znajomymi. Co chwilę upewniasz się, czy jest na miejscu. W pewnym momencie wciąga Cię rozmowa i dopiero po jakimś czasie orientujesz się, że nie możesz znaleźć komórki. Po prostu rozpłynęła się w powietrzu. Przypadek 2. Spieszysz się na pociąg do innego miasta. Nie możesz się spóźnić, bo czeka Cię ważne spotkanie. Ale wszystko idzie na opak: deszcz, korki, spóźniony autobus, tłok i zamieszanie. Udaje Ci się zdążyć na pociąg w ostatniej chwili. Dopiero w środku orientujesz się, że nie masz przy sobie torby z komputerem.

Każde narzędzie może być wykorzystane zarówno w dobrej, jak i w złej sprawie. Podobnie jest z nową technologią, np. oprogramowaniem komputerowym. Można używać go do rozwiązywania problemów matematycznych, projektowania lub szukania odpowiedzi na zagadki z przeszłości.

Lepiej stawiać na edukację uczniów, nauczycieli i rodziców oraz budowanie pozytywnego klimatu w szkole czy przeznaczać pieniądze na monitoring? Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało do konsultacji społecznych projekt nowego programu Bezpieczna+, w którym próbuje pogodzić wodę z ogniem. Program ma koncentrować się na budowaniu wiedzy dotyczącej bezpieczeństwa w sieci, rozwijaniu umiejętności pracy w grupie, wspieraniu aktywności obywatelskiej itp. Ma otwierać szkoły na współpracę z lokalnymi środowiskami, w tym z organizacjami społecznymi. Jednocześnie jednak przewiduje instalację w szkolnych budynkach kolejnych kamer monitoringu, nie określając jednocześnie żadnych wymogów ani zasad, na jakich miałoby się to odbywać (poza regułami przyznawania dofinansowania). Czy te dwa kierunki działań da się pogodzić? Czy można rozwijać relacje wzajemnego zaufania i uczyć szacunku dla prywatności innych osób w sieci w oplecionych siecią kamer szkołach?