Istotne wyzwania dla swobody wypowiedzi stwarzają dziś nie tylko ci tradycyjni publiczni cenzorzy, ale także ci prywatni, czyli dominujący w Internecie cybergiganci. Ci, którzy w praktyce kontrolują główne kanały obiegu treści oraz wymiany informacji: największe media społecznościowe i wyszukiwarki. To oni decydują o tym, co i jak rozchodzi się po sieci, a co z niej znika. Dzięki temu mają moc wpływania nie tylko na światopogląd poszczególnych osób, ale też na nastroje społeczne i wyniki wyborów.

Lista szkodliwych skutków ubocznych tego, jak dominujące platformy internetowe kształtują nasz obraz świata, jest długa. Żerowanie na słabościach użytkowników, negatywny wpływ na poczucie własnej wartości, dyskryminacja, manipulacja, promowanie toksycznych treści i intensyfikacja radykalizacji – to te najpoważniejsze. Fundacja Panoptykon i 49 organizacji społecznych z całej Europy w liście otwartym do europarlamentarzystów zwracają uwagę, że problemy te może rozwiązać większa kontrola nad algorytmami wykorzystywanymi przez platformy do personalizowania treści. Lepszej okazji ku temu niż przygotowywana właśnie regulacja usług cyfrowych – Digital Services Act – nie będzie.

Co roku miliony naszych współobywateli decyduje się przekazać 1% podatku na organizacje społeczne. Środki te stanowią istotne wsparcie dla działania różnych inicjatyw społecznych i stają się ważną częścią budżetu wielu organizacji. Nic więc dziwnego, że organizacje chcą podziękować obywatelom, którzy przekazali im środki. Niestety, pojawiają się kontrowersje związane z ochroną danych osobowych. W tej sprawie Fundacja Panoptykon napisała do Ministerstwa Finansów.

W styczniu tego roku Komisja Europejska zaprezentowała projekt przepisów, które mają regulować ochronę prywatności użytkowników Internetu. Projekt, choć idący w dobrym kierunku, jest krytykowany. W ostatniej ekspertyzie Parlamentu Europejskiego stwierdzono, że proponowane przepisy nie zapewniają m.in. wystarczającej ochrony danych lokalizacyjnych czy ustawień ochrony prywatności w przeglądarkach.

Korzystanie z systemów automatycznego podejmowania decyzji przez biznes czy instytucje publiczne może mieć różne konsekwencje, w tym również te negatywne, jak np. dyskryminacja. Z tymi problemami chce walczyć niemiecki minister sprawiedliwości, który proponuje stworzenie nowych przepisów regulujących stosowanie algorytmów.