W jakich przypadkach instytucje publiczne sięgają po urządzenia biometryczne? Czy władze poszczególnych miast korzystają z dronów? A jeśli tak, co z nimi robią? Jak popularne są kamery z automatycznymi funkcjonalnościami, np. służące do wykrywania niebezpiecznych zachowań?

Co łączy kamery nagrywające dźwięk w urzędach, oprogramowanie przeczesujące Internet pod kątem słów kluczowych, ortofotomapy wykorzystywane do weryfikacji zobowiązań podatkowych i odcinkowy pomiar prędkości? To wszystko narzędzia, za pomocą których instytucje publiczne zbierają informacje na nasz temat, przede wszystkim po to, by wykrywać nadużycia. Nowe technologie wykorzystywane w tym celu wymykają się jakiejkolwiek kontroli, co gorsza – często nie wiemy o ich stosowaniu. Postanowiliśmy – wykorzystując obywatelskie prawo do informacji – dowiedzieć się, „kto, co i dlaczego”. Szeroko zakrojone badania nie mogły obejść się bez oporu instytucji, które choć kontrolują, nie lubią być kontrolowane. Oto przegląd barier, jakie napotkaliśmy.

Atak na serwery i zabezpieczenia Hacking Team – włoskiej firmy specjalizującej się w oprogramowaniu szpiegującym – uchylił nam drzwi do świata, który polskie i zagraniczne służby najchętniej chowają pod podłogą. Podejmowane przez różne organizacje, w tym Fundację Panoptykon, próby wydobycia informacji od służb o narzędziach, z jakich korzystają, napotykają niezmienny opór. Wpadka Hacking Team pokazuje, że ta taktyka ma krótkie nogi: jeśli państwo podejmuje kontrowersyjne działania przeciwko obywatelom, wcześniej czy później – w wyniku wewnętrznego wycieku, ataku czy po prostu rzetelnego, dziennikarskiego śledztwa – wyjdzie to na jaw. Korzystając z medialnych doniesień, podsumowujemy, jakie możliwości polskie służby mogły zyskać dzięki usługom Hacking Team i czy było to zgodne z polskim prawem.

W dwóch poprzednich odcinkach przewodnika poruszyliśmy najbardziej podstawowe zagadnienia techniczne związane z ochroną prywatności poprzez odpowiednią konfigurację przeglądarki i wybór dodatków do niej. Czas na następny krok, w którym zadbamy o prywatność w serwisach społecznościowych. Wiedza na ten temat jest mniej powszechna, a skuteczność rozwiązań zależy od dobrej woli firmy, która dostarcza daną usługę. Musimy jej zaufać, że przestrzega własnego regulaminu i polityki prywatności, bo sprawdzenie, jak jest w rzeczywistości, jest trudne, jeśli nie niemożliwe.

Każdy obywatel ma prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy publicznej.