Artykuł 17.04.2013 3 min. czytania Tekst Wielkie bazy danych, integrujące bardzo szczegółowe informacje o milionach obywateli, wywołują również wielkie problemy. Zagrożenia wynikające z gromadzenia danych uczniów i przedszkolaków oraz informacji o naszym zdrowiu dostrzegła Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) Irena Lipowicz. W swoich ostatnich wystąpieniach wskazuje na problemy związane z Systemem Informacji Oświatowej oraz Systemem Informacji w Ochronie Zdrowia. Z satysfakcją przyjęliśmy zaangażowanie Rzecznik w te tematy i postanowiliśmy rozwinąć wątpliwości dotyczących obu systemów w naszych – przekazanych do Biura RPO – stanowiskach. W swoich wystąpieniach do Minister Edukacji Narodowej Krystyny Szumilas oraz Ministra Zdrowia Bartosza Arłukowicza Rzecznik Praw Obywatelskich analizuje wyzwania dla ochrony prawa do prywatności związane z systemami informacji oświatowej i zdrowotnej. Zdaniem Ireny Lipowicz ustawy wprowadzające oba systemy mogą budzić zastrzeżenia co do zgodności z Konstytucją. Rzecznik ma wątpliwości, czy zbieranie w Systemie Informacji Oświatowej szerokiego katalogu danych jest rzeczywiście niezbędne. Z kolei w przypadku drugiego systemu największe zastrzeżenia RPO budzi tworzenie rejestrów medycznych na podstawie rozporządzeń ministra zdrowia. O problemach związanych z tymi dwoma aktami prawnymi mówimy od lat. Prace nad nimi śledzimy od 2010 r. Po uchwaleniu ustaw w 2011 r. wystosowaliśmy apele do Prezydenta Bronisława Komorowskiego o skierowanie ich do Trybunału Konstytucyjnego w celu weryfikacji zgodności z Konstytucją. Nasze ówczesne argumenty wciąż pozostają aktualne. Dlatego działania Rzecznik przyjęliśmy z nadzieją, że weryfikacja przyjętych rozwiązań, choć spóźniona, jest wciąż możliwa. W stanowiskach skierowanych do RPO formułujemy nasze kluczowe zarzuty dotyczące obu ustaw. W Systemie Informacji Oświatowej integrowany jest na poziomie centralnym niezwykle szeroki zakres danych o obywatelach. W przypadku uczniów do jednej bazy trafić mają – poza imieniem i nazwiskiem – również PESEL, miejsce zamieszkania, dane o uczestnictwie w zajęciach dodatkowych, wynikach egzaminów, korzystaniu z pomocy dodatkowej i wiele, wiele innych informacji. Zdaniem MEN dane te mają przysłużyć się do sprawnego zarządzania systemem oświaty. Jednak naszym zdaniem cel taki nie usprawiedliwia niezwykle głębokiej ingerencji w prywatność obywateli, a co więcej, może być osiągnięty innymi metodami. W naszym stanowisku zwróciliśmy uwagę, że taki wniosek potwierdzają wprowadzone w Systemie Informacji Oświatowej zmiany, które zakładają, że dane wrażliwe uczniów nie mają być przekazywane do ministerstwa w formie jednostkowej (czyli o konkretnych osobach), a jedynie jako zbiorcze statystyki. Z kolei ustawa o systemie informacji w ochronie zdrowia przewiduje stworzenie potężnego systemu, w którym znajdą się dane pacjentów dotyczące m.in. ich stanu zdrowia, udzielonych świadczeń medycznych czy zażywanych leków. Informacje te mają wrażliwy charakter i powinny być objęte szczególną ochroną. Niestety, ustawa nie stwarza odpowiednich gwarancji w tym zakresie. Wciąż nie wiadomo, jakie dokładnie informacje i na jakich zasadach mają być przetwarzane w systemie. Poważne wątpliwości budzi problem tworzenia rejestrów medycznych w drodze rozporządzenia przez ministra zdrowia. W naszym stanowisku przychylamy się do opinii Rzecznik, że tak sformułowane przepisy nie stwarzają odpowiednich zabezpieczeń danych pacjentów i mogą być sprzeczne z Konstytucją. Zwracamy jednak również uwagę, że ogólnikowy charakter przyjętych rozwiązań sprawia, że nie jest to jedyne zagrożenia dla prywatności pacjentów. Jędrzej Niklas, Małgorzata Szumańska Stanowisko Fundacji Panoptykon w sprawie Systemu Informacji Oświatowej [PDF] Stanowisko Fundacji Panoptykon w sprawie Systemu Informacji w Ochronie Zdrowia [PDF] Fundacja Panoptykon Autor Temat bazy danych dane osobowe dzieci i młodzież ochrona zdrowia Poprzedni Następny Newsletter Otrzymuj informacje o działalności Fundacji Administratorem twoich danych jest Fundacja Panoptykon. Więcej informacji o tym, jak przetwarzamy dane osób subskrybujących newsletter, znajdziesz w naszej Polityce prywatności. Zapisz się Zapisz się Akceptuję Regulamin usługi Zobacz także Artykuł Świętujemy XII Dzień Ochrony Danych Osobowych Za niecały tydzień, 28 stycznia, po raz dwunasty świętować będziemy Dzień Ochrony Danych Osobowych. Jak co roku w Brukseli koniec stycznia to czas dyskusji i spotkań w tematyce danych osobowych. I jak co roku, Panoptykon też tam będzie. 22.01.2018 Tekst Artykuł To już pewne: wojsko będzie mogło sięgać po dane obywateli bez żadnej kontroli Senat bez poprawek przyjął krytykowaną ustawę o obronie ojczyzny, a prezydent podpisał. Tak pod płaszczykiem troski o zagrożoną ojczyznę władza przesuwa granice wolności. 30.03.2022 Tekst Podcast Jak bezpiecznie oprzeć politykę państwa na danych? Rozmowa z prof. Mikołajem Jasińskim Obawialiśmy się Zintegrowanej Platformy Analitycznej, która – naszym zdaniem – jest podatna na nadużycia. Nazywaliśmy ją nawet „megabazą o Polakach” czy „Orwellem po polsku”. Rozmawiamy dzisiaj z jednym z pomysłodawców ZPA. 19.05.2022 Dźwięk