Rządowy projekt ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: niebezpiecznie szerokie uprawnienia „zespołów interdyscyplinarnych” w zakresie przetwarzania danych wrażliwych

Artykuł
15.05.2009
3 min. czytania
Tekst

W rządowym projekcie nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie znalazły się przepisy niepokojące z punktu widzenia ochrony prawa do prywatności osób dotkniętych przemocą domową, jak i ją stosujących (artykuły 9a-9c). Projekt przewiduje tworzenie w gminach obowiązkowych zespołów interdyscyplinarnych, które mają udzielać pomocy ofiarom przemocy i pracować ze sprawcami.

W skład tych zespołów, tworzonych przy gminnych ośrodkach pomocy społecznej, wchodzić będą przedstawiciele: pomocy społecznej gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, kuratorskiej służby sądowej, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych, a także (nieobowiązkowo) prokuratorzy i inne podmioty działające na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Niepokojące są przede wszystkim uprawnienia, jakie projekt przyznaje tym zespołom w zakresie przetwarzania danych wrażliwych (art. 9c):

Członkowie zespołu interdyscyplinarnego w zakresie niezbędnym do przeciwdziałania przemocy w rodzinie mogą wymieniać, gromadzić i przetwarzać informacje oraz dane osób dotkniętych przemocą i osób stosujących przemoc w rodzinie, dotyczące: stanu zdrowia, nałogów, skazań, orzeczeń o ukaraniu, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym, bez ich zgody.

Takie rozwiązanie spowodowałoby bardzo daleko idące ograniczenie praw ofiar i sprawców przemocy w zakresie dysponowania swoimi danymi. Pojawia się pytanie na ile takie ograniczenie prawa do prywatności jest faktycznie uzasadnione celem regulacji – tj. potrzebą skuteczniejszego przeciwdziałania przemocy w rodzinie, oraz czy jest to środek proporcjonalny.

Projekt nie precyzuje, kto konkretnie (w ramach zespołu interdyscyplinarnego), na jakich zasadach ani jak długo będzie przetwarzać dane wrażliwe. W tym zakresie proponowana regulacja nie spełnia przyjętych w Polsce wymogów zapewnienia bezpieczeństwa danych wrażliwych (zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych). W związku z tym pojawia się poważne zagrożenie wycieku tych danych i ich nieuprawnionego użycia w celach niezgodnych z założeniami tej regulacji, zwłaszcza że katalog podmiotów tworzących zespół ma otwarty charakter.

Projekt ustawy jest na etapie prac w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (po pierwszym czytaniu oraz wysłuchaniu publicznym w Sejmie). W kwietniu projekt został skierowany do podkomisji nadzwyczajnej. Niezależny projekt – bez szczególnych uprawnień przewidzianych dla zespołów interdyscyplinarnych – zgłosiła w maju grupa poselska. Rząd wniósł o wspólne procedowanie nad obydwoma projektami.

Monitorujemy proces legislacyjny i przygotowujemy opinię prawną przed kolejnym czytaniem rządowego projektu ustawy. Mocny głos krytyczny w tej dyskusji zabrała już w swoim liście otwartym Katarzyna Kądziela.

Newsletter

Otrzymuj informacje o działalności Fundacji

Twoje dane przetwarza Fundacja Panoptykon w celu promowania działalności statutowej, analizy skuteczności podejmowanych działań i ewentualnej personalizacji komunikacji. Możesz zrezygnować z subskrypcji listy i zażądać usunięcia swojego adresu e-mail. Więcej informacji o tym, jak przetwarzamy twoje danejakie jeszcze prawa ci przysługują, w Polityce prywatności.