Rząd tworzy nową służbę specjalną

Artykuł
25.07.2017
4 min. czytania
Tekst
Image

Na dzisiejszym posiedzeniu Rada Ministrów zdecyduje o powołaniu nowej służby specjalnej – Biura Nadzoru Wewnętrznego. BNW podległe będzie Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, a jego zadaniem będzie nadzór nad innymi podporządkowanymi Ministrowi formacjami – Policją, Strażą Graniczną i Państwową Strażą Pożarną. Ustawa ma „urealnić standard cywilnego nadzoru nad umundurowanymi służbami porządku publicznego”. Dlatego BNW ma ujawniać i monitorować „zachowania naruszające zasady etyki zawodowej funkcjonariuszy” czy analizować i oceniać czynności operacyjne prowadzone przez Policję i SG. BNW sprawdzać będzie także, jak funkcjonariusze analizują i gromadzą dane osobowe. I chociaż nagłośniona niedawno sprawa śmierci Igora Stachowiaka we wrocławskiej komendzie czy zdobyte przez Panoptykon informacje o nieprawidłowościach w pobieraniu przez policję billingów powinny zachęcić nas do poparcia każdej inicjatywy zwiększającej nadzór – choćby wewnętrzny – nad służbami, to analiza szczegółów projektu rodzi wątpliwości.

Przede wszystkim w ramach realizacji swoich zadań BNW będzie mogło prowadzić kontrolę operacyjną (np. podsłuch) czy pobierać dane telekomunikacyjne (np. billingi). Oznacza to poszerzenie katalogu podmiotów upoważnionych do inwigilacji. A z tym mamy zasadniczy problem – od lat inwigilacja wymyka się realnej kontroli. Co więcej, Biuro ścigać ma funkcjonariuszy nie tylko za popełnianie przestępstw, ale także za niezwykle nieprecyzyjne „naruszenie zasad etyki zawodowej”. Czy nie doprowadzi to do sytuacji, w której każdy z ponad 100 tys. policjantów w Polsce – a przy okazji ich rozmówcy (rodzina, przyjaciele) – będzie mógł być podsłuchiwany w bliżej nieokreślonych sytuacjach? Dodatkowo kompetencje BNW krzyżują się z uprawnieniami Policji, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego, które także zajmują się ściganiem przestępstw popełnianych przez funkcjonariuszy. Co więcej, wciąż będzie działać policyjne biuro spraw wewnętrznych i jego odpowiedniki w innych formacjach.

Jak zwrócił uwagę dr Krzysztof Liedel z Centrum Badań nad Terroryzmem Collegium Civitas, najskuteczniejsza kontrola służb jest wtedy, gdy prowadzą ją niezwiązane z nimi podmioty, czyli np. sądy, niezależne think-tanki czy organizacje społeczne. Jak dodaje, służby powinny być niezależne i apolityczne. „Myślę, że przez te wszystkie lata, od 1989 roku, właśnie do tego zmierzaliśmy. Pomysł, według którego polityk ma nadzorować i ingerować bezpośrednio w działanie służb, jest nielogiczny i pozbawiony sensu”.

Dlatego być może klucz do zrozumienia ustawy leży gdzie indziej? Zgodnie z projektem Minister uzyska możliwość żądania informacji i materiałów z realizacji zadań przez Biuro, np. uzyskiwania informacji z prowadzonych przez nie podsłuchów. Dotychczas Minister takiego dostępu nie miał.

Wojciech Klicki

Temat

Newsletter

Otrzymuj informacje o działalności Fundacji

Twoje dane przetwarza Fundacja Panoptykon w celu promowania działalności statutowej, analizy skuteczności podejmowanych działań i ewentualnej personalizacji komunikacji. Możesz zrezygnować z subskrypcji listy i zażądać usunięcia swojego adresu e-mail. Więcej informacji o tym, jak przetwarzamy twoje danejakie jeszcze prawa ci przysługują, w Polityce prywatności.