Podsumowanie 2025: rok tłusty czy ciekawy?

W roku 2025 tyle się działo we wszystkich naszych flagowych tematach – kontroli nad służbami, wszechwładzy big techów i niekontrolowanej sztucznej inteligencji – że chyba tłusty? Były to jednak same ciekawe rzeczy… Sami oceńcie.

Po pierwsze, w służbach COŚ DRGNĘŁO

Przez lata słyszeliśmy mantrę: „bezpieczeństwo ponad wszystko”. Doczekaliśmy się jednak pierwszych zmian w prawie na korzyść Polek i Polaków. Dziś służby muszą dokładniej informować sąd, jakie dane chcą zbierać (np. czy czytać SMS-y, czy podsłuchiwać rozmowy). Sąd zaś uzasadnia wszystkie decyzje, niezależnie od tego, czy będzie na tak, czy na nie. Wcześniej uzasadniał tylko odmowę, więc to dobra zmiana, ale wciąż niewystarczająca. Zwłaszcza że sądy już sobie z nią poradziły: zamawiając pieczątki o treści „wniosek spełnia wymogi i jest zasadny”.

Po drugie, AI BĘDZIE POD KONTROLĄ – również w służbach

Resort cyfryzacji przygotował pierwszą ustawę wdrażającą unijny akt o sztucznej inteligencji. Propozycja zakłada, że Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Policja, Straż Graniczna i Służba Ochrony Państwa będą zobowiązane przestrzegać ograniczeń wynikających z przepisów Unii Europejskiej. Co to oznacza? Że nie będą mogły w niekontrolowany sposób stosować systemów sztucznej inteligencji do takich zadań, jak „zarządzanie migracją” czy „monitorowanie protestujących”. Oczywiście, o ile te rozwiązania nie zostaną zmienione na dalszym etapie prac legislacyjnych. A jest takie ryzyko: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Minister – Koordynator Służb Specjalnych nie są zachwyceni.

Po trzecie, zadbanie o BEZPIECZEŃSTWO DZIECI W SIECI nie musi odbywać się kosztem WOLNOŚCI

Pod naciskiem Fundacji Panoptykon resort cyfryzacji zrezygnował z regulowania szeroko pojętych „treści szkodliwych” w Internecie, skupiając się na „treściach pornograficznych”. Wykluczył też najbardziej inwazyjne (m.in. oparte na biometrii) metody weryfikacji wieku w sieci. Prace są w toku. Cieszymy się też z nawiązania dialogu między Ministerstwem Edukacji Narodowej a organizacjami społecznymi na rzecz wspierania szkół i rodziców, jeśli chodzi o zrównoważone podejście do urządzeń ekranowych.

Przy okazji: czy zaglądaliście już na odświeżony serwis cyfrowa-wyprawka.org z naszymi ponadczasowymi materiałami do prowadzenia zajęć o technologii? Można ich użyć np. podczas lekcji nowego przedmiotu: edukacji zdrowotnej.

Po czwarte, nie będzie CENZURY, za to jest już (tymczasowy) KUC

Zgodnie z naszymi postulatami Ministerstwo Cyfryzacji ograniczyło zakres spraw, w których Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (a w odniesieniu do platform wideo – Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji) będzie mógł podjąć decyzję o zablokowaniu treści w sieci; wprowadziło kontrolę sądu powszechnego nad ich decyzjami i zapewniło udział autora spornej treści w postępowaniu. Losy projektu, awanturę o cenzurę i nowe obowiązku Prezesa UKE opisujemy obszernie w tegorocznym biuletynie. Wciąż jednak czekamy na finał tej historii.

Po piąte, SUWERENNOŚĆ TECHNOLOGICZNA i MEDIA ANTYSPOŁECZNOŚCIOWE. 

Tym zagadnieniom poświęciliśmy cały biuletyn [wkrótce opublikujemy go na stronie].

Cieszy nas też, że w polskiej debacie publicznej przebija się – wreszcie – krytyczna narracja wobec VLOP-ów. W tym przypadku bycie głosem wołającym na puszczy nie mogło trwać zbyt długo.

Czy 2026 będzie jeszcze ciekawszy (tłustszy)?

Tematów będzie do wyboru, do koloru:

• dalej monitorujemy proces legislacyjny pod względem regulacji platform i sztucznej inteligencji;

• w dalszym ciągu prowadzimy sprawę SIN vs Facebook (jesteśmy na etapie apelacji – bronimy korzystnego dla wolności słowa wyroku sądu pierwszej instancji);

• czekamy na decyzję Prezesa UODO w sprawie skargi na retencję danych telekomunikacyjnych;

• czekamy też na rozstrzygnięcie w sprawie przeciwko IAB Europe, który wymusza w Internecie „zgody” na profilowanie w celach reklamowych;

• …i na kolejne zmiany w kontroli nad służbami;

• pilnujemy tego, jak VLOP-y stosują się do DSA;

• sprzeciwiamy się niebezpiecznym trendom w Unii Europejskiej (słyszeliście już o Digital Omnibusie?).

O tych wszystkich sprawach będziemy informować na bieżąco.

Zaglądajcie na panoptykon.org!

Przekaż 1,5% podatku Fundacji Panoptykon.

Pomóż kontrolować kontrolujących!

KRS: 0000327613