11 maja* do Sejmu trafi projekt ustawy „antyterrorystycznej”. Wiele proponowanych przepisów jest niezgodnych z Konstytucją RP i Europejską konwencją praw człowieka. Dotkną one nas wszystkich, poważnie ograniczając nasze prawa i wolności, a nie tylko terrorystów i osoby podejrzane o popełnienie przestępstwa. Ustawa ta wykorzystuje zagrożenie terrorystyczne do wzmocnienia władzy publicznej kosztem praw jednostki. Organizacje pozarządowe nie mogą pozostać obojętne. Dlatego Fundacja Panoptykon przygotowała apel do Marszałka Sejmu, w którym domaga się rezygnacji z najbardziej niebezpiecznych – antywolnościowych i antyobywatelskich – przepisów i prowadzenia prac nad projektem zgodnie demokratycznymi standardami. Wszystkie organizacje zainteresowane poparciem apelu prosimy o kontakt z Fundacją Panoptykon (fundacja@panoptykon.org).
Kilka tygodni temu członkowie rządu przedstawili na konferencji prasowej założenia ustawy nazywanej antyterrorystyczną. Czasu nie starczyło jednak na przeprowadzenie konsultacji publicznych projektu. A są one szczególnie istotne wobec faktu, że ustawa głęboko ingeruje w prawa człowieka, m.in. dopuszczając blokowanie treści w Internecie czy drastycznie obniżając poziom ochrony prywatności osób niemających polskiego obywatelstwa. Naprzeciw temu problemowi wyszedł Rzecznik Praw Obywatelskich, który sam podjął się organizacji konsultacji projektu. Odbędą się one jutro o 17.30 w biurze RPO i są otwarte dla wszystkich osób, dla których ograniczenie wolności jest ważnym problemem. Zachęcamy do udziału!
W czwartek 21 kwietnia poznaliśmy wreszcie zapowiadany od miesięcy, a trzymany długo w tajemnicy, projekt ustawy antyterrorystycznej. Naszym zdaniem część proponowanych przepisów jest niezgodna z Konstytucją i Europejską konwencją praw człowieka. Nie dotyczą one tylko terrorystów i osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa – dotkną nas wszystkich, ograniczając nasze prawa i wolności. Dołącz do ludzi, którzy nie chcą milczeć, gdy stawką są ich prawa i wolności. Podpisz apel i przekaż go innym!
Kiedy na początku kwietnia apelowaliśmy o publikację ogłoszonych na konferencji prasowej MSWiA założeń ustawy anyterrorystycznej, nie sądziliśmy, że przyjdzie nam czytać ten projekt (czy raczej coś, co na niego wygląda) nie ze strony internetowej ministerstwa, ale z wydruku przekazanego w kopercie przez anonimowe źródło. Publikujemy dokument zatytułowany „Ustawa o działaniach antyterrorystycznych”, sami zadając sobie pytanie: z czym mamy do czynienia i dlaczego ma to tak niewiele wspólnego z prawidłowym procesem legislacyjnym?
Wiemy, że ustawa antyterrorystyczna ma wejść w życie w maju. Ale wciąż nie wiemy, co w niej będzie – publikacja projektu była już wielokrotnie przekładana. Ministrowie Błaszczak i Kamiński zorganizowali konferencję prasową, a Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji umieściło na jej temat komunikat na swojej stronie i kilka tweetów. A potem cisza.
Czepiamy się? Owszem! Jak myślicie: czy chodzi nam o szczegóły propozycji (których nikt poza ministrami nie zna)? A może o to, że nikt nawet nie zająknął się na temat konsultacji publicznych projektu? Albo o to, że im dłużej nie ma projektu, tym szybszy będzie proces legislacyjny, co odbije się na jakości ustanawianego prawa? To wszystko prawda, ale na ten moment jesteśmy przede wszystkim potwornie znużeni odświeżaniem strony internetowej MSWiA w oczekiwaniu na projekt.
Czy Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, policja czy jakakolwiek inna służba się mną interesowała? Podsłuchiwała mnie? A może pobierała informacje na temat tego, z kim rozmawiam i o której? Gdzie bywam? Mimo że nigdy nikt mnie o nic nie oskarżył, nie wiem, czy przypadkiem służby się mną nie interesowały. Choć obowiązujące przepisy wprost nie dają mi takiej możliwości, to mam prawo dowiedzieć się, czy tak się stało.
Myślący w ten sposób członkowie zespołu Panoptykonu, ale też osoby chętnie z nami współpracujące, złożyli kilka tygodni temu wnioski do policji i służb specjalnych o udostępnienie informacji na temat ich działań. Oparliśmy je na dwóch konstytucyjnych prawach: do prywatności (tzw. autonomia informacyjna) i do informacji na temat działalności organów władzy. Pierwsze z nich sprecyzowane jest w ustawie o ochronie danych osobowych, drugie – w przepisach dotyczących dostępu do informacji publicznej.
„Jaką to Panu zrobi różnicę, czy będziemy pracować dziś czy jutro?” – odparł jeden z senatorów na krytykę tempa prac nad specustawą przygotowywaną w związku z organizacją Światowych Dni Młodzieży. „Ani ja, ani Pan nie jesteśmy specjalistami od spraw bezpieczeństwa. A przecież chodzi o bezpieczeństwo” – ten krótki cytat w pełni oddaje jakość dyskusji – a raczej jej braku – przy wprowadzaniu specustawy. Panoptykon miałby może coś do powiedzenia, ale legislacyjne pendolino nie zatrzymało się na stacji konsultacje publiczne. Zanim zdążyliśmy odezwać się – choćby niepytani – ustawa trafiła na biurko prezydenta, przyjęta w obu izbach parlamentu. Postój ustawy na stacji Senat potrwał niecałe 6 godzin.
Wciąż nie poznaliśmy projektu przygotowywanej od miesięcy ustawy antyterrorystycznej. Zamiast tego mamy kolejne zapowiedzi i podsycanie emocji, które zapanowały w całej Europie po zamachach w Brukseli. Wygląda na to, że przy okazji rozwiązywania konkretnych problemów, np. z koordynacją działań służb, rząd próbuje wykorzystać tragiczne wydarzenia i panującą atmosferę strachu, by jeszcze dokręcić nadzorczą śrubę. Dzisiejsze zapowiedzi rządu wskazują, że prawa człowieka, w tym prawo do prywatności, mogą zostać poważnie ograniczone.
Możliwość wykorzystania tzw. owoców zatrutego drzewa, tzw. ustawa inwigilacyjna i przyznanie ministrowi sprawiedliwości stanowiska prokuratora generalnego – partia rządząca wprowadza głębokie zmiany w obszarze polityki karnej i służb specjalnych. Najbardziej zadziwiające jest to, że nazywa to demontażem państwa policyjnego stworzonego przez poprzedników.
Niezależna, zewnętrzna kontrola nad pozyskiwaniem informacji o obywatelach i informowanie ich o tym, że byli inwigilowani – to kluczowe postulaty, o których mówili dziś przedstawiciele koalicji organizacji pozarządowych na spotkaniu w Kancelarii Prezydenta RP.
Dwa tygodnie temu podczas spotkania, do którego doszło przy okazji protestu przeciwko inwigilacji, prezydent Andrzej Duda zgodził się z przedstawicielami organizacji pozarządowych, że przepisy regulujące uprawnienia służb wymagają zmian. Na dzisiejszym spotkaniu, na którym prezydenta reprezentował minister Andrzej Dera, przedstawiciele organizacji pozarządowych powtórzyli swoje postulaty i wskazali kierunki, w jakich powinny pójść zmiany.
