„Są kamery, jest bezpieczniej”. Jedna z osób biorących udział w naszych badaniach w ten zwięzły sposób wyraziła swoją opinię na temat monitoringu. Nie jest to pogląd odosobniony – wręcz przeciwnie.

Wakacje w pełni. Morze, góry, jeziora, miasta – czekają. Podróż pociągiem? Czemu nie! Kupujesz bilet. Wkładasz bagaże do wagonu. Jazdę umilasz sobie rozmową z rodziną i towarzyszami podróży. Czy zastanawiasz się nad tym, czy ktoś jeszcze Cię obserwuje lub podsłuchuje Twoje rozmowy? Wątpię. Tymczasem polskie dworce i pociągi nie są wolne od małych podglądaczy – kamer. A część z nich – choć mało kto zdaje sobie z tego sprawę – rejestruje również dźwięk! Co jeszcze mogą i do czego są wykorzystywane kolejowe systemy monitoringu? Niestety nie udało nam się uzyskać odpowiedzi na wszystkie nurtujące nas pytania. Dlatego już w najbliższą środę spotkamy się w sądzie z jedną z kolejowych spółek.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych szykuje program dofinansowania monitoringu w szkołach. Dwa tygodnie temu pisaliśmy o odpowiedzi ministerstwa na poselską interpelację dotyczącą tej propozycji oraz o braku reakcji na nasze pytania. W tym tygodniu wreszcie doczekaliśmy się oficjalnego pisma z MSW. Dowiadujemy się z niego, że nasz e-mail z pytaniami trafił do adresata… po 4 miesiącach.

Media donoszą o bulwersującym przypadku znęcania się nad uczniami przez nauczycielkę, która w trakcie lekcji miała wyzywać swoich kilkuletnich podopiecznych i zaklejać im usta taśmą. Sprawa wyszła na jaw dzięki matce, która zaniepokojona zachowaniem swojego syna, postanowiła nagrać przebieg lekcji na dyktafon. Prawdopodobnie to, co usłyszała, nie było jednorazowym wybrykiem nauczycielki. Od razu pojawiły się głosy, że odpowiedzią na takie problemy powinien być monitoring w klasach. Czy aby na pewno? Czy mimo braku kamer dyrekcja naprawdę mogła nie wiedzieć, co dzieje się w szkole w trakcie lekcji? Trudno wydawać wyrok, nie znając szczegółów sprawy, jednak jeśli rzeczywiście dzieci od miesięcy zdradzały objawy niepokoju i nie chciały chodzić do szkoły, to problemem jest nie brak kamer, lecz brak odpowiedniej reakcji dorosłych.

Lepiej stawiać na edukację uczniów, nauczycieli i rodziców oraz budowanie pozytywnego klimatu w szkole czy przeznaczać pieniądze na monitoring? Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało do konsultacji społecznych projekt nowego programu Bezpieczna+, w którym próbuje pogodzić wodę z ogniem. Program ma koncentrować się na budowaniu wiedzy dotyczącej bezpieczeństwa w sieci, rozwijaniu umiejętności pracy w grupie, wspieraniu aktywności obywatelskiej itp. Ma otwierać szkoły na współpracę z lokalnymi środowiskami, w tym z organizacjami społecznymi. Jednocześnie jednak przewiduje instalację w szkolnych budynkach kolejnych kamer monitoringu, nie określając jednocześnie żadnych wymogów ani zasad, na jakich miałoby się to odbywać (poza regułami przyznawania dofinansowania). Czy te dwa kierunki działań da się pogodzić? Czy można rozwijać relacje wzajemnego zaufania i uczyć szacunku dla prywatności innych osób w sieci w oplecionych siecią kamer szkołach?