Pamiętacie rozporządzenie ePrivacy? Miało ono wejść w życie razem z RODO i być specjalną regulacją dotyczącą prywatności w Internecie. Od ostatniego głosowania w europarlamencie upłynął już prawie rok, od listopada nad projektem pracuje Rada Unii Europejskiej – a końca prac nie widać. Mimo to trzymamy rękę na pulsie: od listopada ubiegłego roku przesłaliśmy do Ministerstwa Cyfryzacji aż sześć pism z naszymi uwagami.

Czy wiecie, że 41% internautów „zna szczegóły” RODO, a ponad połowa słyszała o RODO jeszcze przed jego wdrożeniem? Tak wysoka samoocena kompetencji polskich internatów zbiła nas nieco z pantałyku, bo znajomość rozporządzenia nawet wśród prawników nie jest powszechna (ostatecznie mówimy o 99 artykułach!). Obraz cyfrowego świata, jaki rysuje opublikowany niedawno przez Związek Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska raport z badań opinii użytkowników na temat ochrony danych, w wielu miejscach mija się z naszymi doświadczeniami. Czyżbyśmy żyli w innych internetach?

Urząd Ochrony Danych Osobowych podejmie działania wobec brokerów danych, do których wezwaliśmy go w listopadzie wspólnie z brytyjską organizacją Privacy International. Brokerzy profilują nas bez naszej wiedzy i zgody, ignorując postanowienia RODO. Łatki, które nam nadają, mogą zadecydować o tym, czy dostaniemy kredyt, ile będzie kosztowało nasze ubezpieczenie albo który polityk i jaką reklamę nam zaserwuje. Jako użytkownicy Internetu jesteśmy dla nich przejrzyści jak powietrze, oni dla nas – wręcz przeciwnie.

RODO obowiązuje już 8 miesięcy, a na rynku reklamy behawioralnej nadal jesteśmy towarem: bez praw i głosu. Wiemy to, bo zajrzeliśmy do środka. Przez ponad rok próbowaliśmy dowiedzieć się, co o nas wiedzą portale internetowe, brokerzy danych i inni gracze specjalizujący się w profilowaniu reklam. Ustalenie tego, jakie cechy są nam przypisywane na giełdach reklamowych, okazało się zwyczajnie niemożliwe. To nie jest błąd, tylko cecha systemu. A zarazem powód, dla którego musimy go zmienić. Z okazji Międzynarodowego Dnia Ochrony Danych Osobowych publikujemy raport zbierający to, czego udało nam się dowiedzieć o „podziemiu” reklamowym, i wypowiadamy batalię prawną największym graczom.

Banalne wcześniej twierdzenie o tym, że nie wyobrażamy sobie życia bez Internetu nabrało nowej mocy po niedawnych awariach największych platform internetowych: Google’a i Facebooka. Rola, jaką platformy internetowe pełnią w codziennym funkcjonowaniu milionów Europejczyków i Europejek, stała się jeszcze bardziej widoczna wraz z wybuchem pandemii koronawirusa i przeniesieniem online pracy, nauki, zakupów i życia społecznego. Ale na sile przybrały też problemy, które od lat wiążą się z rosnącą dominacją największych platform internetowych: naruszenia prywatności użytkowników i użytkowniczek, których dane przepływają między różnymi serwisami należącymi do jednej cyberkorporacji; prywatna cenzura; nieprzejrzyste zasady działania algorytmów i dostarczania personalizowanych treści.

15 grudnia Komisja Europejska ogłosiła wyczekiwany pakiet regulacji platform internetowych – Digital Services Act i Digital Markets Act – który ma te problemy rozwiązywać.Choć nowe regulacje dotykają najistotniejszych obszarów funkcjonowania platform, propozycje Komisji są dość zachowawcze i w wielu miejscach nie dość konkretne.