Ile prawdy o człowieku kryje się w korelacjach statystycznych, które pokazują badania Michała Kosińskiego? Czy te same zależności potwierdziłyby się poza przebadaną przez Kosińskiego grupą osób aktywnych na portalach społecznościowych i randkowych, które dobrowolnie ujawniły swoją afiliację polityczną? A może mamy do czynienia z kolejnym “skrzywionym” algorytmem, który nauczył się oceniać orientację polityczną człowieka na podstawie kąta padania światła na zdjęciu profilowym albo ustawień aparatu? Kto i w jakich celach wykorzystuje dziś rozpoznawanie ukrytych celach ludzi na podstawie zdjęcia twarzy? Czy służby specjalnie schylają się po takie rozwiązania, ryzykując błędy w ocenie konkretnych ludzi, popadnięcie w społeczne stereotypy i przepalone budżety? Odpowiedzi na te pytania, i wiele innych, w gorącej dyskusji z Michałem Kosińskim szuka Katarzyna Szymielewicz.

15 stycznia minął rok od przyjęcia tzw. ustawy inwigilacyjnej. W teorii nowe przepisy miały realizować wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który w 2014 r. nakazał wprowadzenie niezależnej kontroli nad pobieraniem danych telekomunikacyjnych przez policję i inne służby. Jednak ustawa inwigilacyjna nie tylko nie rozwiązała starego problemu braku kontroli nad działaniami służb, ale też stworzyła nowe, ułatwiając im dostęp do danych internetowych i zmniejszając przejrzystość. Fundacja Panoptykon opublikowała dziś raport podsumowujący rok obowiązywania ustawy.

Uprawnienia służb specjalnych nieustannie rosną – wystarczy przypomnieć ustawę inwigilacyjną i antyterrorystyczną czy choćby ostatnie zmiany związane z ustawą o VAT. Na tej „inflacji” najwięcej tracą ludzie spoza aparatu władzy: coraz bardziej narażeni na bezpodstawną i niepotrzebną inwigilację, a jednocześnie utrzymywani w nieświadomości tego, co się dzieje z ich danymi. Czy tę asymetrię informacyjną można choć trochę zniwelować? Od 2009 r. Panoptykon walczy o wprowadzenie w Polsce obowiązku informowania ludzi, którzy byli inwigilowani, o tym fakcie. Do tej pory słyszeliśmy krótkie: „Tego nie da się zrobić”. Aż nagle… projekt odpowiadający na ten właśnie problem trafił do Sejmu!

Banki wiedzą o nas dużo – znają naszą sytuację finansową i przyzwyczajenia konsumenckie, wiedzą gdzie byliśmy, dla kogo i za ile pracujemy. Są więc – obok ubezpieczycieli, operatorów telekomunikacyjnych czy instytucji służby zdrowia – najlepszą kopalnią wiedzy o każdym z nas.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł dzisiaj, że dyrektywa w sprawie zatrzymywania danych telekomunikacyjnych jest nieważna.