Joe Mc Namee o trwających w Brukseli negocjacjach w sprawie blokowania sieci

Parlament Europejski, Rada UE oraz Komisja Europejska osiągnęły wstępne porozumienie dotyczące dyrektywy „w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej”. W pierwszej wersji, projekt nakładał obowiązek blokowania na wszystkie państwa członkowskie. Zanim nowy projekt zostanie poddany pod głosowanie Komisji Wolności Obywatelskich (LIBE, lipiec 2011) oraz podczas sesji plenarnej PE (wrzesień 2011), musi on najpierw zostać zaakceptowany przez grupy robocze PE.

W pierwotnym brzmieniu, dyrektywa zakładała obowiązkowe wprowadzenie blokowania (nie podając żadnej specyfikacji technicznej) na terenie całej Unii. Preambuła dyrektywy zachęcała operatorów sieci, za pośrednictwem samych państw członkowskich, do blokowania stron poza istniejącymi ramami prawnymi („zachęca się dostawców usług internetowych do dobrowolnego opracowania kodeksów postępowania oraz wytycznych w zakresie blokowania dostępu do takich stron”).

Wstępnie przyjęty tekst dyrektywy (poniżej) nie zawiera już zapisu zobowiązującego państwa członkowskie do blokowania stron. Biorąc jednak pod uwagę, że niektóre duże kraje Unii wprowadziły już procedury blokowania, najlepszym rozwiązaniem było wprowadzenie sformułowania, że państwa członkowskie „mogą” wciąż blokować, przy zachowaniu pewnych zabezpieczeń prawnych.

W preambule dyrektywy jest mowa o tym, że blokowanie może „odbywać się na podstawie różnych inicjatyw społecznych i procedur – legislacyjnych, nielegislacyjnych, sądowych i innych. Jednakże, jak czytamy dalej, wszelkie działania zmierzające do blokowania sieci powinny uwzględniać „niezbędne zabezpieczenia prawne, odpowiedni poziom przewidywalności” oraz powinny być zgodnie z Europejską Konwencją Praw Człowieka i Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Oba dokumenty nakładają obowiązek stworzenia stosownych ram prawnych, legalizujących ograniczenia podstawowych praw człowieka, jak np. prawa do wymiany informacji czy prawa do prywatności. Taki zapis sugeruje znacznie wyższy poziom kontroli, niż ten, który obowiązuje w kilku krajach Wspólnoty, jak np. w Szwecji czy Danii, gdzie blokowanie stron odbywa się bez jakichkolwiek podstaw prawnych.

Niestety, dyrektywa nakłada na Państwa Członkowskie jedynie minimalne zobowiązania dotyczące stron dostępnych w danym kraju, ale administrowanych z zagranicy, usuwania stron, identyfikacji ofiar czy ścigania sprawców. Dyrektywa zawiera niewiele znaczące zobowiązanie, by kraje „dążyły” do usunięcia stron, natomiast w preambule występuje bardzo abstrakcyjne sformułowanie, że państwa członkowskie powinny „dołożyć wszelkich starań”, aby strony zniknęły z sieci.

Poniżej prezentujemy aktualny projekt dyrektywy:

Artykuł 21

Środki prawne służące do zwalczania stron internetowych zawierających lub rozpowszechniających dziecięcą pornografię.

1. Kraje Członkowskie powinny podjąć wszelkie niezbędne działania dążące do możliwie szybkiego usuwania stron zawierających lub rozpowszechniających dziecięcą pornografię, które są administrowane na ich terytorium. Kraje Wspólnoty powinny także dążyć do usunięcia tego typu stron administrowanych poza ich granicami.

2. Kraje Członkowskie powinny podjąć działania mające na celu zablokowanie użytkownikom przebywającym na ich terytorium dostępu do stron zawierających lub rozpowszechniających dziecięcą pornografię. Te działania muszą być regulowane za pomocą przejrzystych procedur. Należy również wprowadzić mechanizmy, które zapewnią, że blokowane będą jedynie treści niedozwolone, przy zachowaniu właściwych proporcji. Należy także poinformować użytkowników o powodach wprowadzenia ograniczeń. Niniejsze zabezpieczenia powinny być stworzone w taki sposób, by mogły być, w szczególnych przypadkach, uchylone na drodze sądowej.

Preambuła:

(13) Pornografia dziecięca, czyli obrazy przestawiające niegodziwe traktowanie w celach seksualnych, to szczególny rodzaj treści, której nie można interpretować jako wyrażanie opinii. W celu zwalczania tego zjawiska należy ograniczyć obieg materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci poprzez utrudnienie sprawcom wprowadzania takich materiałów do publicznie dostępnych stron internetowych. Dlatego też, konieczne są działania w celu usuwania takich treści u źródła oraz zatrzymywania osób odpowiedzialnych za dystrybucję lub pobieranie obrazów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci. Państwa Członkowskie powinny dołożyć wszelkich starań, by skutecznie współpracować z państwami trzecimi, powinny także dążyć do ułatwienia skutecznego usuwania przez organy państw trzecich stron internetowych zawierających pornografię dziecięcą, utrzymywanych na ich terytorium. (13a) Jednakże, pomimo takich wysiłków, usunięcie pornografii dziecięcej u źródła często okazuje się niemożliwe w przypadkach, w których oryginalne materiały znajdują się poza terytorium UE. Dzieje się tak albo ze względu na brak współpracy ze strony państwa, na terenie którego jest administrowana dana strona, albo na przedłużające się w państwach trzecich procedury blokowania. Należy więc ustanowić mechanizmy blokowania dostępu do stron internetowych z terytorium Unii, co do których ustalono, że zawierają pornografię dziecięcą lub służą do jej rozpowszechniania. Zrozumiałym jest, że wprowadzone przez Państwa Członkowskie zgodnie z niniejszą dyrektywą środki umożliwiające usunięcie, lub stosownie do okoliczności, blokowanie stron zawierających dziecięcą pornografię mogą być podejmowane na podstawie różnych inicjatyw społecznych i procedur – legislacyjnych, nielegislacyjnych, sądowych i innych. (1). Postanowienia niniejszej dyrektywy nie naruszają prawa przedstawicieli branży internetowej do zapobiegania nadużyciom w związku z nieprawidłowym korzystaniem z oferowanych przez nich usług, jak i samych Państw Członkowskich do wspierania tychże działań. Bez względu na podstawę do podjęcia środków prawnych, Państwa Członkowskie powinny zapewnić niezbędne zabezpieczenia prawne oraz odpowiedni poziom przewidywalności dla użytkowników i operatorów sieci. Zarówno w celu usuwania, jak i blokowania treści przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych. Należy ustanowić i umacniać współpracę między organami publicznymi, w szczególności w interesie zagwarantowania, by krajowe wykazy stron internetowych zawierających materiały z pornografią dziecięcą były jak najbardziej kompletne, a także by unikać kilkukrotnego wprowadzania tych samych procedur. Przy realizacji inicjatyw w tym zakresie należy uwzględnić prawa użytkowników końcowych, przestrzegać obowiązujących procedur prawnych i sądowych oraz postępować zgodnie z Europejską Konwencją Praw Człowieka i Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej. W ramach programu na rzecz bezpieczniejszego Internetu, ustanowiono sieć infolinii służących do gromadzenia informacji oraz zagwarantowania odpowiedniego zakresu i wymiany raportów dotyczących głównych rodzajów nielegalnych treści zamieszczanych online.

(nowe) Niniejsza dyrektywa stanowi nowelizację i rozszerzenie decyzji ramowej 2004/68/JHA. Biorąc pod uwagę dużą ilość i wagę planowanych zmian, decyzja ramowa, w celu zapewnienia jasności powinna być w całości zastąpiona przepisami szczegółowymi uwzględniającymi sytuację poszczególnych Państw Członkowskich, które współtworzą Dyrektywę.

(13a) Zgodnie z paragrafem 34 Międzyinstytucjonalnego porozumienia w sprawie lepszego stanowienia prawa, Rada powcina zachęcić Państwa Członkowskie do stworzenia i opublikowania (w interesie własnym i Wspólnoty) schematów, które w najszerszym możliwym zakresie będą ilustrować korelację pomiędzy Dyrektywą, a krajowymi środkami jej transpozycji.

Tłumaczenie: Maciej Małaj