Rezolucja w sprawie unijnej polityki przeciwdziałania terroryzmowi – krok w dobrym kierunku

14 grudnia Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie unijnej polityki przeciwdziałania terroryzmowi. Została ona wniesiona przez socjaldemokratów, zielonych i liberałów i przegłosowana wbrew PPE. Dokument wzywa do dokonania ewaluacji działań antyterrorystycznych podejmowanych po 11 września 2001 roku, w tym ponownej oceny dyrektywy retencyjnej. Parlament zaapelował do państw członkowskich o przedstawienie raportów dotyczących efektywności działań oraz środków podejmowanych w celu przeciwdziałania terroryzmowi, a także zbadanie, jaki wpływ mają te środki na prawa podstawowe.

Parlament przyznał, iż kluczowym elementem przeciwdziałania terroryzmowi stała się inwigilacja na szeroką skalę, w tym metody takie jak: masowe gromadzenie danych osobowych, technologie wykrywania i identyfikacji, śledzenie i wyszukiwanie, eksploracja danych i tworzenie profili, ocena ryzyka i analiza behawioralna. Zauważono jednocześnie, że tego typu metody prowadzą do przesunięcia ciężaru dowodu na obywatela, przy czym ich efektywność i skuteczność jest wątpliwa, zwłaszcza gdy weźmie się pod uwagę brak odpowiedniej wymiany informacji między agencjami.

Parlament Europejski wziął także pod uwagę fakt, iż zgromadzone dane osobowe coraz częściej są wykorzystywane przez władze publiczne w celach komercyjnych, a prywatne spółki z różnych sektorów mają obowiązek przechowywania i dostarczania danych z baz ich klientów. Podkreślono ponadto jak duże koszty infrastrukturalne i operacyjne wiążą się z gromadzeniem i odzyskiwaniem danych.

Parlament wezwał Komisję Europejską do przeprowadzenia badania, którego celem będzie ustalenie, czy polityczne strategie w zakresie przeciwdziałania terroryzmowi podlegają skutecznej kontroli demokratycznej. Badanie to powinno objąć między innymi:

• ustalenie czy parlamenty państw członkowskich lub Parlament Europejski dysponowały pełnymi prawami i środkami kontrolnymi,
• przegląd środków przeciwdziałania terroryzmowi (wraz z testem proporcjonalności),
• przekazanie przeglądu procedur opatrywania dokumentów klauzulą tajności, a także tendencji w wykorzystywaniu klauzuli tajności,
• przegląd instrumentów demokratycznej kontroli współpracy transgranicznej agencji wywiadowczych.

W raporcie z badania powinny również zostać uwzględnione informacje na temat wydatków samej Unii Europejskiej po 2001 roku, a dotyczących np. ustanowienia Unijnego Koordynatora ds. przeciwdziałania terroryzmowi oraz obsługi jego biura. Parlament Europejski zaapelował ponadto o uwzględnianie zasady proporcjonalności oraz przestrzeganie praw podstawowych obywateli w związku ze środkami przeciwdziałania terroryzmowi. Zwrócił się także do Komisji o przeprowadzenie obowiązkowego testu proporcjonalności i pełną ocenę wpływu w odniesieniu do każdego wniosku obejmującego gromadzenie danych osobowych na szeroką skalę, technologie wykrywania i identyfikacji, śledzenie i wyszukiwanie, eksplorację danych i tworzenie profili, ocenę ryzyka i analizę behawioralną lub podobne techniki.

Parlament podkreślił, iż zbieranie danych powinno być dopuszczalne wyłącznie przy ścisłym przestrzeganiu zasady celowości oraz wyłącznie w przypadku, gdy wykazana została taka konieczność, a nie istnieje potencjalna zbieżność z istniejącymi środkami ani możliwość zastosowania mniej inwazyjnych środków.

Rezolucję, której sprawozdawczynią była Sophia in ‘t Veld, przyjęto przy następujących wynikach głosowania: 307 głosów za, 259 przeciw i 54 wstrzymujące się. Już we wrześniu, podczas debaty nad projektem, widać było, że opinie na jego temat są bardzo podzielone, zatem tym bardziej cieszy nas ostateczny rezultat głosowania.

Opracowanie: Barbara Gubernat

Więcej na ten temat:

EUobserver: MEPs call for review of EU counter-terrorism policies