Wolność zgromadzeń w Senacie

Kontrowersyjna i krytykowana przez nas od początku nowelizacja Prawa o zgromadzeniach trafiła do Senatu. Dziś i jutro będą na jej temat obradować trzy komisje: legislacyjna, ds. samorządu terytorialnego oraz sprawiedliwości i praw człowieka. W gronie 167 organizacji pozarządowych oraz ponad 1000 osób apelujemy do senatorów o zatrzymanie tego niebezpiecznego projektu. Wraz z Helsińską Fundacją Praw Człowieka oraz Stowarzyszeniem Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich zorganizowaliśmy dziś konferencję prasową w tej sprawie.

Poinformowaliśmy media o złożeniu na ręce Marszałka Senatu apelu o nieprzyjmowanie nowelizacji w obecnym kształcie. W apelu wyrażamy zaniepokojenie dotychczasowymi pracami nad przepisami dotyczącymi zgromadzeń, których wnioskodawcą był Prezydent. Naszym zdaniem nowelizacja Prawa o zgromadzeniach, gdyby została przyjęta w aktualnym brzmieniu, doprowadziłaby do znaczącego pogorszenia konstytucyjnego standardu wolności organizowania pokojowych zgromadzeń. Projekt prezydencki, złożony w odpowiedzi na zajścia, które miały miejsce 11 listopada ubiegłego roku, utrudnia organizację dwóch zgromadzeń w tym samym miejscu i czasie. Wydłuża też termin na zgłaszanie zawiadomienia o zgromadzeniu z 3 do 6 dni przed datą planowanego zgromadzenia.

Ponadto nowelizacja nie przewiduje zgodnego z standardami mechanizmu odwołania od decyzji zakazującej zgromadzenia. Pomimo licznych wcześniejszych postulatów w żaden sposób nie odnosi się do kwestii zgromadzeń spontanicznych. Tymczasem w życiu publicznym coraz więcej jest sytuacji niespodziewanych, wymagających nagłej reakcji, które powodują potrzebę spontanicznego gromadzenia się ludzi. Posłowie zrezygnowali wprawdzie z pomysłu wprowadzenia zakazu zasłaniania twarzy, jednak uchwalone przepisy cały czas nadmiernie ograniczają wolność zgromadzeń.

Po przyjęciu z końcem czerwca br. poprawek przez Sejm, projekt trafił do Senatu. To ostatni moment na zablokowanie proponowanych zmian w Prawie o zgromadzeniach. Prezydent uzasadniał potrzebę nowelizacji między innymi wydarzeniami, jakie miały miejsce w Warszawie 11 listopada 2011 r. oraz przed meczem Polska-Rosja na Stadionie Narodowym. Uważamy tę argumentację za zupełnie bezpodstawną, ponieważ oba te zdarzenia nie miały miejsca w ramach zgromadzeń publicznych. Akty agresji i zakłócenia porządku publicznego, do których odwoływał się Prezydent, bynajmniej nie stanowiły pokojowych zgromadzeń i nie mogą być tak traktowane.

W maju 2012 r. na temat nowelizacji Prawa o zgromadzeniach swoją opinię przedstawiło Biuro Legislacyjne Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE. W tej opinii wyraziło szereg krytycznych uwag pod adresem planowanej nowelizacji, jednak nie zostały one wzięte pod uwagę w toku prac legislacyjnych. Dlatego Helsińska Fundacja Praw Człowieka zdecydowała się na dodatkowe wystąpienie do Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. wolności zgromadzeń, wskazując na te postanowienia nowelizacji, które są niezgodne z międzynarodowymi standardami.

Przeciwko nowelizacji w obecnym kształcie organizacje pozarządowe protestowały już wielokrotnie. W czerwcu ponad trzydzieści organizacji pozarządowych podpisało się pod listem otwartym do Marszałek Ewy Kopacz, apelując o nieprzyjmowanie nowelizacji i szczegółowe przeanalizowanie tego projektu. Do wczoraj (17 lipca 2012) list podpisało 167 organizacji oraz ponad 1 100 osób.

W liście otwartym ostrzegamy, że brak jasnej możliwości zorganizowania zgromadzeń spontanicznych w połączeniu z wydłużonym terminem na zgłaszanie zawiadomienia może naruszać istotę wolności zgromadzeń. Mamy nadzieję, że Senat zrezygnuje z ograniczania wolności zgromadzeń i odrzuci nowelizację ustawy. Jeśli tak się nie stanie, zmiany – po podpisaniu przez Prezydenta - wejdą w życie. Wtedy pozostanie walka o to, by zajął się nimi Trybunał Konstytucyjny.

Nota o projekcie ustawy przygotowana przez OBWE

Ustawa Prawo o zgromadzeniach uchwalona przez Sejm