Czy oznaczanie dezinformacji ma sens? Rozmowa z Mateuszem Cholewą

Jak wygląda praca ludzi demaskujących fake newsy i czy ten wysiłek w ogóle ma sens? Czy platformy pomagają czy bardziej przeszkadzają w docieraniu do prawdy?

W październiku Krytyka Polityczna opublikowała wyniki badań na temat stosunku Polaków do Ukraińców. Pogłębione wywiady, jakie badacze przeprowadzili latem tego roku, pokazały, że niechęć do uchodźców i uchodźczyń zza wschodniej granicy rośnie. W lutym, kiedy w wyniku rosyjskiej agresji do Polski trafiło milion ludzi uciekających przed wojną, zdecydowanie przeważało pozytywne nastawienie. Wystarczył jeden kwartał, żeby to zmienić.

Badacze twierdzą, że dużą rolę w tym procesie odegrała celowa dezinformacja, rozsiewana przez konta i portale finansowane i sterowane z Rosji.  “Jeśli spontanicznie rosnący resentyment nie zostanie rozbrojony, ale będzie rósł, stanie się zaproszeniem do systematycznej dezinformacji na masową skalę ze strony Rosji” – ostrzegają.

Z celowym podsysaniem chaosu informacyjnego po to, by eskalować niepokoje i konflikty społeczne, mieliśmy do czynienia również w czasie pandemii i w kontekście masowego programu szczepień.

W obu przypadkach fałszywe narracje wykorzystują realne obawy ludzi, którzy nie mają dostępu do rzetelnych danych. Dlaczego te komunikaty wybijają się mocniej niż rzetelne dane? Dlaczego, poszukując wiedzy o tym, co w danej chwili rozpala i emocjonuje społeczeństwo, tak łatwo trafiamy w tzw. królicze nory internetu? Część odpowiedzi na to pytanie kryje się w przepisie na “dobry” algorytm rekomendujący treści. Dla pozornie darmowych mediów społecznościowych “dobry” jest ten algorytm, który skuteczniej i dłużej angażuje uwagę użytkowników. Skutkiem ubocznym tego modelu biznesowego jest właśnie podbijanie dezinformacji.

W tym odcinku Katarzyna Szymielewicz rozmawia z Mateuszem Cholewą – analitykiem organizacji Demagog (pierwszej w Polsce organizacji fact-checkingowej).

Odsłuchaj, dodaj do ulubionej aplikacji przez RSS lub obejrzyj na YouTubie lub Vimeo.

Na skróty:

00:00 Wprowadzenie
03:49 Czym jest Demagog?
06:10 Jak Demagog wyłapuje dezinformację?
09:07 Czy oznaczanie dezinformacji działa?
11:18 Wojna w Ukrainie wyczuliła nas na dezinformację?
13:00 Jaka jest skala dezinformacji w Polsce?
15:11 Wojna a dezinformacja
21:42 Fake newsy w mediach społecznościowych
26:33 Płatna weryfikacja na Twitterze
30:08 Jak platformy czyszczą Internet?
31:50 Jak odróżnić dezinformację od rzetelnej informacji?
33:19 Współpraca z platformami
37:09 Algorytm rekomendujący dezinformację
39:45 Akt o usługach cyfrowych zmieni weryfikację treści?
41:45 Zakończenie

Do poczytania i posłuchania:

• Panoptykon: Stop dezinformacji
• Panoptykon 4.0: Dezinformacja: jak rozpoznać, jak się bronić? Rozmowa z Beatą Biel
• Krytyka Polityczna: Polacy za Ukrainą, ale przeciw Ukraińcom. Raport z badań socjologicznych
• Demagog: Ukraińcy za darmo dostali mieszkania? Fake news!

Podobają ci się nasze podcasty? Pomóż nam dalej tworzyć wartościowe treści. Wpłać darowiznę na konto Fundacji Panoptykon i przekaż 1,5% podatku (KRS: 0000327613).

Działania organizacji w latach 2022-24 dofinansowane z Funduszy Norweskich w ramach programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy.