Ustawa „antyterrorystyczna” pokonała wszelkie wyboje na torze ekspresowej legislacji (jak wniosek o wysłuchanie publiczne w Sejmie, opór posłów opozycji, apel ponad 40 organizacji społecznych i wysłuchanie obywatelskie) i dziś została przyjęta przez Sejm. W przyszłym tygodniu trafi do Senatu, a jeśli to tempo się utrzyma, w piątek będzie mógł ją podpisać Prezydent. Rządzący konsekwentnie ignorują wszelką krytykę, jak ognia unikając dyskusji o meritum, ignorując zaproszenia do rozmowy na temat kontrowersyjnych rozwiązań i apele o wysłuchanie argumentów. Natomiast robią wszystko, co w ich mocy, by zastraszyć krytyków antywolnościowych rozwiązań, nazywając ich obrońcami terrorystów i podsycając atmosferę strachu panującą po niedawnych zamachach w Paryżu czy Brukseli.
Sejm pracuje obecnie nad krytykowanym przez nas projektem ustawy „antyterrorystycznej”. Projekt zakłada, że służby mogą podejmować wobec obcokrajowców szereg daleko idących czynności. Działania takie mogą prowadzić do dyskryminacji oraz naruszenia prawa do prywatności. Trudno oprzeć się wrażeniu, że nowe przepisy mają skutkować piętnowaniem cudzoziemców. Zwiększeniu uprawnień niestety nie towarzyszy wprowadzenie skutecznej i demokratycznej kontroli nad działaniem organów ścigania.
Na początku maja rząd przedstawił podczas sejmowego posiedzenia wyniki audytu działań poprzedniej ekipy. Minister-koordynator służb specjalnych Mariusz Kamiński w swoim wystąpieniu skupił się na nielegalnych podsłuchach dziennikarzy i inwigilacji antyrządowych demonstracji, które miały się odbywać w minionych latach. Podane przez niego informacje były więcej niż niepokojące, dlatego wystąpiliśmy z wnioskiem o udostępnienie jawnej części raportu z audytu dotyczącego działania służb specjalnych. Odpowiedź, którą otrzymaliśmy z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, jest zaskakująca:
„Wyjaśniam, że wnioskowane informacje tj. »Raport o stanie spraw publicznych i instytucji państwowych na dzień zakończenia rządów koalicji PO–PSL (2007–2015)« zawierający wypowiedź Pana Ministra Mariusza Kamińskiego jest dostępny w stenogramie sprawozdania z 18. posiedzenia Sejmu RP z pierwszego dnia obrad tj. 11 maja 2016 r., opublikowany na stronach Sejmu: http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/stenogramy.xsp”.
Ustawa antyterrorystyczna, nad którą pracuje obecnie parlament, ma – przynajmniej w założeniu – umożliwić skuteczne zapobieganie aktom terroru. Jednym z proponowanych rozwiązań jest rejestracja abonentów tzw. telefonicznych usług przedpłaconych. Rząd chce w ten sposób ograniczyć możliwość komunikowania oraz kamuflażu osób zaangażowanych w działalność terrorystyczną. Rozwiązanie to ma być również uzasadnione potrzebą „przeciwdziałania zjawisku fałszywych powiadomień o podłożeniu ładunków wybuchowych”. Jest to jednak rozwiązanie kontrowersyjne – ze względu na ryzyko ingerencji w prawa użytkowników, jak i problemy organizacyjne oraz skuteczność.
Prawo ma służyć obywatelom, dlatego przy jego tworzeniu rządzący powinni zapytać ich o zdanie, organizując konsultacje publiczne. Konsultacje to coś więcej niż obowiązek prawodawców – to dla nich także okazja do wsłuchania się w głosy różnych środowisk i przemyślenia ryzyk, których sami nie dostrzegli; szansa, by stworzyć prawo, które pogodzi różne wartości i interesy i będzie skuteczne w działaniu. Pracując nad projektem ustawy „antyterrorystycznej”, ani rząd ani Parlament nie stworzyli takiej okazji, więc robimy to za nich. W poniedziałek 6 czerwca o godz. 10:00 w Warszawie odbędzie się wysłuchanie obywatelskie w sprawie ustawy „antyterrorystycznej”. Zarejestruj się już dziś – zgłoszenia przyjmowane są do 2 czerwca do godz. 12:00.
Prace nad ustawą antyterrorystyczną potrwają jeszcze kilka tygodni, warto więc przyjrzeć się jej w szczegółach, gdzie – jak powszechnie wiadomo – często tkwi diabeł. Czego więc tak naprawdę dotyczy ustawa? W założeniu – przeciwdziałania terroryzmowi: zgodnie z projektem ABW ma odpowiadać za zapobieganie zdarzeniom o charakterze terrorystycznym. Wzięliśmy je pod lupę.
Przesłaliśmy dziś na ręce Marszałka Sejmu apel 40 organizacji społecznych i ponad 8 tysięcy obywateli, którzy wyrazili zaniepokojenie treścią projektu ustawy o działaniach antyterrorystycznych. Dziś właśnie Sejm rozpoczął prace nad tym projektem. W apelu domagamy się rezygnacji z najbardziej niebezpiecznych rozwiązań zawartych w projekcie, jak np. blokowania stron internetowych czy możliwości prowadzenia kontroli operacyjnej (np. podsłuchy) wobec cudzoziemców bez zgody sądu. Oczekujemy też, że posłowie podejmą decyzję o zorganizowaniu w sprawie projektu wysłuchania publicznego.
Rządowy projekt ustawy o działaniach antyterrorystycznych wpłynął właśnie do Sejmu. Aura tajemniczości towarzyszy ustawie od samego początku – najnowsza wersja projektu jest dłuższa o kilka stron od poprzedniej i nie wiemy, w jakim kierunku poszły wprowadzone zmiany. Mamy jednak nadzieję, że chociaż posłowie będą mieli okazję dokładnie poznać dokument, którym być może zajmą się już w najbliższą środę.
Blokowanie Internetu, ograniczenie wolności zgromadzeń, dalsze poszerzenie uprawnień służb, ograniczenie swobody komunikacji, dyskryminacja cudzoziemców – to najpoważniejsze zarzuty wobec projektu ustawy „antyterrorystycznej”, którą we wtorek przyjął rząd. Projekt wykorzystuje zagrożenie terrorystyczne do wzmocnienia władzy publicznej kosztem praw jednostki. Fundacja Panoptykon przygotowała opinię prawną na temat projektu. Eksperci nie mają wątpliwości: wiele proponowanych przepisów jest niezgodnych z Konstytucją. Projekt ustawy trafi teraz pod obrady Sejmu. Rząd nie pozostawił parlamentarzystom wiele czasu na dyskusję – ustawa ma wejść w życie już 1 czerwca.
Czym jest dla dziennika internetowego 5 dni bez możliwości publikacji? To 5 dni utraty czytelników, 5 dni bez możliwości komentowania bieżących wydarzeń. To wymierne straty z powodu braku zysków z reklam. Dla blogera to straszak – widzimy cię, możemy ci zamknąć usta. Do tego dochodzi potencjalnie oskarżenie o działalność terrorystyczną. Ustawa antyterrorystyczna* może sprawić, że Internet, ta wielka agora debaty publicznej, stanie się poligonem cenzury prewencyjnej. Władza już teraz apeluje, żeby w przededniu ogłoszenia ratingu dla Polski powstrzymywać się od negatywnych komentarzy o sytuacji w kraju. Czy nie prościej te komentarze po prostu zablokować? Choćby i na 5 dni.
Co się znajdzie w nowym prawie?
Projekt ustawy antyterrorystycznej daje szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego możliwość zarządzenia zablokowania „danych informatycznych mających związek ze zdarzeniem o charakterze terrorystycznym”. Będzie on mógł zażądać tego samego od „administratora systemu teleinformatycznego”. Żeby podjąć takie działanie, szef ABW będzie potrzebował jedynie pisemnej zgody prokuratora generalnego.
