RODO na tacy. Sezon II: Subiektywny przegląd (złych i dobrych) praktyk

Dostajesz te wszystkie maile z RODO w tytule i zastanawiasz się, co dalej? Twój ulubiony portal żąda „zgody na przetwarzanie danych”, a Ty nie wiesz, czy naprawdę możesz powiedzieć „nie”? Masz poczucie, że ktoś nadal zbiera o Tobie więcej informacji, niż powinien, albo robi Cię w RODO-balona i zmusza do klikania na wyskakujące okienka?

RODO stało się faktem. Od ogłoszenia pierwszych konsultacji przez Komisję Europejską do przyjęcia polskiej ustawy wdrażającej unijne przepisy minęło ponad 7 lat. Dla Panoptykonu to był legislacyjny maraton. A przecież symboliczna data 25 maja 2018 r. (dzień, od którego RODO jest w pełni stosowane) to dopiero początek. Skoro już mamy dobre, obowiązujące prawo, czas na zmiany w rzeczywistości.

Zamiast przejmować się mitami w stylu „RODO zabrania zbierania wizytówek” (nie, nie zabrania!) zacznij śledzić drugi sezon RODO na tacy. To miejsce, gdzie można się dowiedzieć, jak RODO powinno działać w praktyce.

Jeszcze wczoraj standardem było traktowanie danych osobowych jak darmowego zasobu, nad którym nikt nie ma kontroli, a więc każdy może z niego korzystać. RODO proponuje zupełnie inne spojrzenie na dane: to z jednej strony realna wartość, którą należy chronić; z drugiej strony, to także źródło ryzyka, które administrator może podjąć pod warunkiem, że jest je w stanie zminimalizować. RODO wcale nie mnoży formalności i zakazów, ale zmusza przetwarzających dane do samodzielnego myślenia i brania odpowiedzialności za to, co robią.

Dla nas wszystkich – użytkowników technologii i „dostawców” danych – ta nowa regulacja to przede wszystkim obietnica świętego spokoju. RODO stawia nasze prawa w centrum, ale do niczego nas nie zmusza. Odpowiedzialność za to, żeby nasze dane były bezpieczne i nie były wykorzystywane poza naszą kontrolą, jest po stronie administratora. Nawet jeśli sami nic w tej sprawie nie zrobimy, domyślne ustawienia każdego portalu i każdej usługi powinny w maksymalny sposób chronić naszą prywatność. Nikt nie powinien zbierać więcej danych na nasz temat, niż rzeczywiście potrzebuje. A jeśli naprawdę chce to robić – powinien poprosić nas o zgodę (dopiero wtedy, nie na wszelki wypadek!).

Rynek dopiero się uczy i testuje nowe rozwiązania. Tymczasem nie musimy biernie czekać: możemy je dokumentować i korygować.

Czy tak wygląda rzeczywistość pod rządami RODO? Jeszcze nie, bo rynek dopiero się uczy i testuje nowe rozwiązania. Dostajemy od Was wiele przykładów praktyk, które odbiegają od standardu RODO. Sami też na takie trafiamy. Dostrzegamy też, jak się zmienia nasza relacja z firmami, które przetwarzają dane osobowe. Maile, które trafiają do naszych skrzynek w związku z RODO, przeważnie są napisane ludzkim językiem i w przystępny sposób wyjaśniają, co się dzieje z naszymi danymi.

Wdrożenie RODO to kolejny maraton, na który jesteśmy przygotowani. Będziemy zbierać przykłady złych i dobrych praktyk, publikować je na stronie i wyjaśniać, jak konkretna praktyka ma się do standardów, które wynikają z RODO. Na najgorsze z nich będziemy reagować, wysyłając odpowiednie żądania do firm, wnosząc skargi i pozwy. O wynikach tych działań również będziemy Was informować.

Mamy nadzieję, że drugi sezon RODO na tacy stanie się dokumentacją tego, jak na nowe przepisy reaguje rynek, a jednocześnie żywym poradnikiem dla wszystkich, którzy – tak jak my – lubią brać sprawy w swoje ręce. Cieszymy się, kiedy razem z nami testujecie możliwości, jakie daje RODO, i staramy się Was w tym wspierać (mnóstwo praktycznych wskazówek znajdziecie w naszym przewodniku RODO na Tacy V). Ale prosimy też o cierpliwość i wyrozumiałość: złych praktyk związanych z przetwarzaniem danych naprawdę jest mnóstwo, a Panoptykon – tylko jeden.

Katarzyna Szymielewicz

Nasza subiektywna lista (złych i dobrych) praktyk

• E-mail informujący o zmianach w polityce prywatności
• Modelowa klauzula zgody (tak/nie)
• Zgoda domyślna
• Zgoda wyinterpretowana z niejednoznacznego działania (np. używania serwisu)
• Zgoda wymuszona
• Uporczywe pytanie o zgodę
• Zawłaszczanie danych osób prowadzących działalność gospodarczą
• Zgody, których nie wymaga RODO
• Brak reakcji na wniosek o udostępnienie (kopii) danych osobowych
• Babcia kontra RODO. Kto ma prawo odebrać dziecko z przedszkola?
• Dwa lata RODO: „Testy zderzeniowe” na dwie gwiazdki

[więcej w drodze]

Nasze artykuły o RODO w poszczególnych sektorach

• RODO w Kościele. Czy dane będą lepiej chronione? oraz bonus Wywiaz z Kościelnym Inspektorem Ochrony Danych
• Cookies (informacje śledzące) a RODO
• RODO w szkole
• RODO w ochronie zdrowia. Zdrowy rozsądek w cenie!
• RODO a scoring, czyli ocena punktowa
• RODO w sklepie. Nie daj się nabrać!
• RODO pod kamerą, czyli monitoring z zasadami
• Pracownik pod nadzorem. Co zmieniło RODO?
• RODO a informacja publiczna – brak jawności, „bo RODO”?
• RODO w programowaniu, czyli jak wpisać ochronę danych w proces tworzenia narzędzi informatycznych
• Dane osobowe na zdjęciu, czyli RODO a ochrona wizerunku
• Strona WWW zgodna z RODO?

[więcej w drodze]

Nasze poradniki RODO

• Dla przedsiębiorców: Poradnik RODO Wykorzystaj szansę.
• Dla organizacji społecznych: Nowa filozofia w ochronie danych osobowych, czyli jak wdrożyć RODO w organizacji społecznej
• Dla nauczycieli i dyrektorów placówek oświatowych: RODO: w poszukiwaniu szansy edukacyjnej. Poradnik dla nauczycieli i nie tylko

O tym, co gwarantuje nam RODO, i co zrobić gdy ktoś łamie nasze prawa:

• RODO na tacy. Sezon I, czyli jak możemy skorzystać na nowych przepisach

Konsultowane kodeksy branżowe:

• Oceń branżowy kodeks postępowania

Wspieraj naszą walkę o lepsze prawo ochrony danych! Wpłać darowiznę na konto Fundacji Panoptykon.