Na kolejnym spotkaniu z rządem staraliśmy się podsumować dotychczasowe prace i zarysować plan rozmów na kolejne tygodnie.

W ramach trwającego od paru miesięcy procesu ewaluacji dyrektywy retencyjnej, Komisja Europejska – a konkretnie odpowiedzialna za ten proces dyrekcja ds. wewnętrznych (DG Home) – zaprosiła organizacje pozarządowe na specjalny warsztat. Eksperci z różnych organizacji i krajów UE zostali zaproszeni, żeby przedyskutować kierunki, w jakich powinna zmierzać rewizja dyrektywy retencyjnej. Komisja najwyraźniej oczekiwała kompromisu i spokojnego omówienia „parametrów”, jakie powinna spełniać blankietowa retencja danych, żebyśmy ją zaakceptowali. Dla nas ten optymizm pozostaje zagadką: od kilku miesięcy przy każdej okazji podkreślamy, że nie widzimy dowodów ani sensowego uzasadnienia dla utrzymania  obowiązku retencji.

Europejski Inspektor Danych Osobowych, Peter Hustinx wydał dziś bardzo ważną opinię, w której wskazuje, że dyrektywa retencyjna nie spełnia europejskich standardów w zakresie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Jego zdaniem, w swoim raporcie z ewaluacji dyrektywy Komisja Europejska nie wykazała, że obowiązkowe zatrzymywanie danych o komunikacji obywateli jest niezbędne. Hustinx wyraźnie wezwał Komisję - która teraz pracuje nad rewizją dyrektywy - do poważnego rozważenia wszystkich opcji, włącznie z możliwością uchylenia dyrektywy i rezygnacji z blankietowej retencji danych.

Czesi wygrali walkę o prywatność w komunikacji elektronicznej. Tamtejszy Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy o retencji danych za niekonstytucyjne, tym samym zwalniając operatorów telekomunikacyjnych i dostawców Internetu z obowiązku przechowywania danych o komunikacji elektronicznej ich klientów. Polskie prawo w tym zakresie jest o wiele gorsze, ale wciąż obowiązuje. Obowiązek retencji danych wynika z przepisów Unii Europejskiej. Przyjęto go na fali strachu po zamachach w Madrycie i Londynie, wierząc, że wojna z terroryzmem wymaga dostarczenia służbom wywiadowczym wszelkich możliwych danych. Cztery lata po wejściu tych przepisów w życie krajobraz polityczny i poglądy na sensowność retencji danych są diametralnie inne...

Do walki z przestępczością retencja jest użyteczna, ale nie niezbędna. Zgodnie z Europejską Kartą Praw Podstawowych i Europejską Konwencją Praw Człowieka można ingerować w prywatność, ale tylko w sposób proporcjonalny, czyli niezbędny dla ochrony m.in. bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zebrane przez Komisję Europejską i przez nas analizy wcale nie dowodzą, że bez retencji nie da się skutecznie zwalczać przestępczości. Np. w Niemczech, gdzie Trybunał Konstytucyjny uznał obowiązek retencji za sprzeczny z konstytucją już dwa lata temu, retencji nie ma, a wykrywalność przestępstw się nawet poprawia...