Zeszłoroczne zamieszenie wokół ACTA w istotnej mierze wynikło z utajnienia przed opinią publiczną informacji o efektach negocjacji międzynarodowych. Właśnie w kontekście tego kontrowersyjnego porozumienia Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał niedawno orzeczenie w sprawie dostępu obywateli Unii Europejskiej do poufnych dokumentów negocjacyjnych. Trybunał próbuje w nim znaleźć równowagę między prawem obywateli do bycia informowanym o działaniach władz a potrzebą zachowania tajemnicy w procesach dyplomatycznych.

Co roku kilkadziesiąt tysięcy migrantów ryzykuje swoje życie, płynąc na przepełnionych, drewnianych łodziach ku południowym wybrzeżom Europy. Podróż taka jest bardzo niebezpieczna – wiele osób nigdy nie dociera do celu. Południowe granice Unii Europejskiej stały się swoistą plamą na honorze Europy. Dlatego Agencja Praw Podstawowych UE (Fundamental Rights Agency, FRA) postanowiła zbadać związane z nimi problemy i przedstawić swoje rekomendacje. Granice Strefy Schengen przekracza ponad 100 mln osób rocznie. Ok 10% z nich dociera do Europy drogą morską. Często są to imigranci z krajów afrykańskich – szmuglowani na łodziach niedostosowanych do dalekich podróży morskich. W 2011 roku, w związku z wydarzeniami Arabskiej Wiosny, liczba tak podróżujących osób wzrosła do ponad 70 tys. Szacunki wskazują, że aż około 1,5 tys. z nich zginęło. W związku z tym FRA przedstawiła raport opisujący warunki panujące na południowych granicach UE.

W 2010 r. 1,3 mln, a w 2011 r. aż 1,85 mln zapytań o nasze dane telekomunikacyjne (w tym słynne „billingi”) odnotowali operatorzy telekomunikacyjni. Natychmiast zostaliśmy okrzyknięci „najbardziej inwigilowanym narodem Europy”.

Ile razy w 2012 roku sądy, prokuratura, policja i inne służby sięgały po dane telekomunikacyjne: billingi, dane abonenckie i geolokalizację? Mamy już wszystkie możliwe dane, ale im ich więcej, tym więcej znaków zapytania.

Informacja publiczna bywa niekiedy strzeżona tak pilnie, że zdaje się urastać do rangi tajemnicy państwowej. Przekonaliśmy się o tym po raz kolejny, zbierając informacje na temat monitoringu wizyjnego w polskich miastach. Pierwsze częściowe wyniki przedstawimy już w najbliższy czwartek w trakcie seminarium "Kto na nas patrzy? Obywatel pod obserwacją kamer", które organizujemy we współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych.