Za niecały tydzień, 28 stycznia, po raz dwunasty świętować będziemy Dzień Ochrony Danych Osobowych. Jak co roku w Brukseli koniec stycznia to czas dyskusji i spotkań w tematyce danych osobowych. I jak co roku, Panoptykon też tam będzie.

W ostatnich tygodniach jak Polska długa i szeroka tysiące ludzi zastanawiają się, czy niedługo ich sytuacja finansowa stanie się informacją dostępną w Internecie dla każdego. Problem pojawił się wraz z ogłoszeniem projektu ustawy jawności publicznego, w ramach którego zaplanowano powszechną lustrację majątkową. Chociaż już teraz wiele osób składa oświadczenia majątkowe, to dostajemy sygnały od zaniepokojonych pracowników sektora publicznego, którzy nie chcą, żeby informacje o ich stanie majątkowym były publikowane w Internecie. Czy ich obawy są uzasadnione? Z pewnością, chociaż odpowiedź na pytanie: kto i czego ma się bać, nie jest taka prosta. Dlatego zebraliśmy odpowiedzi na 5 najczęstszych pytań o oświadczenia majątkowe.

Zgodnie z projektem ustawy o jawności życia publicznego (art. 53 ust. 2) w związku z realizacją swoich ustawowych zadań szef CBA może wezwać w każdym czasie każdą osobę pełniącą funkcję publiczną do złożenia oświadczenia majątkowego. Kogo dotyczy ten przepis i jakie będą jego skutki?

Krajowy Rejestr Zadłużonych nie rozszerzy jawności w stosunku do osób niewypłacalnych, a jedynie będzie nowym sposobem udostępniania danych osobom zainteresowanym – tak Ministerstwo Sprawiedliwości odnosi się do naszych uwag w sprawie projektu ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Nie zgadzamy się z takim postawieniem sprawy.

W maju 2018 roku w życie wejdzie ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO). Nowe unijne prawo obowiązuje bezpośrednio, jednak w niektórych obszarach zostawia państwom pole do stworzenia własnych przepisów, m.in. o sposobie wybierania i budżecie organu ochrony danych osobowych (do tej pory tę funkcje pełnił GIODO); możliwościach działania organizacji pozarządowych na rzecz ochrony danych osobowych; czy zasadach przetwarzania danych w różnych sektorach (przez banki, firmy ubezpieczeniowe, pracodawców). Ministerstwo Cyfryzacji dobrze poradziło sobie z tym zadaniem. Jednak obok pochwał musimy zgłosić kilka poważnych zastrzeżeń.

Ministerstwo Sprawiedliwości chce, żeby każdy, kto ma dostęp do Internetu, mógł w łatwy sposób sprawdzić, czy interesująca go osoba jest w trudnej sytuacji finansowej. Nie będzie do tego wymagane spełnienie żadnych formalności, a dane o zadłużonych zostaną w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (bo o nim mowa) na długo po tym, jak uporają się oni ze swoimi kłopotami.

Nierówności, a nie prywatność – tak chyba najlepiej można streścić książkę Cathy O’Neil pt. Broń matematycznej zagłady. W świecie „po Snowdenie” chyba zbyt często myślimy o tym, że odległe służby inwigilują nas i oglądają nasze nagie fotki. Tymczasem to, co już teraz robią maszyny i komputery, to wprowadzanie systematycznych podziałów na lepszych i gorszych oraz formalizowanie wielu społecznych nierówności.