reforma ochrony danych

Wiek, płeć, miejsce zamieszkania, zainteresowania, sytuacja życiowa, sytuacja majątkowa, historia zakupów, sieć społecznościowa, a nawet cechy osobowości – według standardów obowiązujących w reklamie internetowej, aż tyle chcą o nas wiedzieć firmy z branży interaktywnej, by dopasować reklamę dowolnego produktu. Ilu użytkowników ma świadomość, że  tak wrażliwe dane są zbierane na ich temat? Ilu ujawnia je z własnej woli? Ilu zgodziłoby się na targetowaną reklamę, gdyby wiedziało, że podstawą jej dopasowania mogą być ich intymne schorzenia, rozwody czy problemy w pracy? W tym modelu klientem nie jest użytkownik, ale reklamodawca, który na internetowym rynku kupuje dostęp do naszej uwagi, kosztem prywatności. Czy nowe reguły gry, wprowadzane na poziomie Unii Europejskiej, mają szansę zmienić ten układ sił?

Wyobraź sobie Internet, w którym z eksploatowanego surowca stajesz się klientem. Sam/-a decydujesz o tym, jakie informacje na Twój temat są zbierane i kto może mieć do nich dostęp. Możesz się zgodzić na profilowanie na podstawie zainteresowań czy miejsca zamieszkania, ale informacje o poziomie zarobków czy stanie zdrowia zachować dla siebie. Możesz zaakceptować reklamy sprzętu elektronicznego czy ubrań, a nie chcieć oglądać suplementów diety i pożyczek kuszących „niskim oprocentowaniem”. Żadnej z tych decyzji nie musisz uzasadniać, bo to Twoja prywatność i Twoje prawa. Czy taki świat jest możliwy?

Dane osobowe są dla organizacji jak… powietrze dla człowieka: otaczają Was, czy tego chcecie, czy nie, i są niezbędne do prowadzenia działalności. Chociaż podejścia organizacji do wykorzystywania danych osobowych bywają diametralnie różne, organizacje łączy to, że mają w tym zakresie konkretne obowiązki prawne, a także szczególną odpowiedzialność wobec społeczeństwa. Jeśli nie chronicie odpowiednio danych osobowych, narażacie samych siebie na sankcje prawne, a osoby z Waszego otoczenia – pracowników, wolontariuszy, darczyńców, odbiorców działań – na najprzeróżniejsze konsekwencje: od utraty prywatności po zagrożenia dla ich bezpieczeństwa, gdy dane trafią w niepowołane ręce.

W styczniu tego roku Komisja Europejska zaprezentowała projekt przepisów, które mają regulować ochronę prywatności użytkowników Internetu. Nowymi regułami zostaną objęte nie tylko tradycyjne firmy telekomunikacyjne, ale również WhatsApp, Skype czy Viber. Swój komentarz do projektu przygotowała europejska koalicja organizacji zajmujących się prawami cyfrowymi – European Digital Rights (EDRi), której Fundacja Panoptykon jest członkiem. Zdaniem EDRi nowy projekt stanowi solidną podstawę dla ochrony prywatności i poufności użytkowników. Wymaga on jednak pewnych zmian, by te cele zostały w pełni osiągnięte. Koalicja wskazuje m.in. na potrzebę lepszego uregulowanie kwestii zgody użytkowników, zapewnienia dodatkowych gwarancji w związku ze śledzeniem internautów oraz wprowadzenie tzw. zasady „privacy by design”.