Nowe plany Fronteksu

Frontex zaprezentował swój program działań na 2013 rok. Plany agencji nie zmieniają się diametralnie i skupiają się południowych granicach UE. Frontex będzie też dalej rozwijał system Eurosur. Niestety program właściwie nie obejmuje zapowiadanych wcześniej działań mających na celu ochronę praw podstawowych.

Frontex (Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich UE) jest unijną instytucją z siedzibą w Warszawie, której głównym zadaniem jest zarządzanie zewnętrznymi granicami UE (ich długość aktualnie wynosi 42 672 km). Od początku swojego istnienia agencja ta wywołuje spore kontrowersje. Wiele organizacji pozarządowych zarzuca Fronteksowi łamanie praw człowieka i złe traktowanie imigrantów.

W zeszłym miesiącu władze Fronteksu przedstawiły w Komisji Wolności Obywatelskich (LIBE) Parlamentu Europejskiego program działań na 2013 rok. Przewiduje on, że agencja będzie się skupiała na problemach dotyczących ochrony granic morskich, rozwijania nadzoru nad obszarami granicznymi oraz współpracą z państwami trzecimi. Dużym wyzwaniem ma być dla Fronteksu zapowiadany wzrost liczby osób ubiegających się o azyl oraz „zagrożenia” związane z liberalizacją obowiązków wizowych dla cudzoziemców.

Jednym z najważniejszych punktów planu na ten rok ma być rozwijanie systemu Eurosur (Europejski system nadzorowania granic). Projekt ten jest już rozwijany od dawna, pomimo że rozporządzenie, które ma stanowić podstawę jego działania, nie zostało jeszcze przyjęte przez Parlament Europejski. Eurosur opiera się na intensywnej wymianie informacji i wzajemnej współpracy państw członkowskich oraz Fronteksu. Służby uczestniczące w systemie mają prowadzić kompleksowy i intensywny nadzór nad tzw. granicami wysokiego ryzyka, czyli najbardziej zagrożonymi nielegalną migracją. Do tych działań będą wykorzystywane m.in. drony, kamery o wysokiej rozdzielczości oraz satelity.

Po fali krytyki ze strony organizacji społecznych, Frontex przyjął w 2011 roku strategię dotyczącą ochrony praw podstawowych. Niestety znalazła one niewielkie odzwierciedlenie w tegorocznym planie agencji. Działania Fronteksu są w tym zakresie bardzo ograniczone i skupiają się wyłącznie na problemach osób ubiegających się o międzynarodową ochronę oraz ofiar handlu ludźmi. Frontex wciąż nie dostrzega innych zagrożeń dotyczących m.in. prawa do prywatności (związanych z gromadzeniem danych osobowych na szeroką skalę), prawa do pomocy prawnej czy ochrony przed arbitralnym zatrzymaniem. Plan działań na ten rok zakłada też, że rola specjalnie powołanego Forum Konsultacyjnego, czyli organu współpracy z organizacjami społecznymi, pozostanie bardzo ograniczona.

W konsekwencji na ochronę praw podstawowych wykorzystany zostanie jedynie ułamek środków finansowych, jakimi dysponuje Frontex. Pomimo cięć wydatków, budżet tej instytucji wyniesie w tym roku 86 milionów euro i będzie jednym z największych budżetów, jakimi dysponują unijne agencje zajmujące się sprawami wewnętrznymi.

Opracowanie: Jędrzej Niklas

Więcej na ten temat:

Statewatch: "Trust in Frontex”: The 2013 work programme [PDF]