Artykuł 23.04.2015 3 min. czytania Tekst Image Przechowywanie i udostępnianie organom ścigania billingów, danych o lokalizacji i innych danych telekomunikacyjnych wciąż nie spotyka się z akceptacją w Niemczech. Wprowadzenie obowiązku retencji danych wywołało protesty tysięcy osób i ostatecznie 5 lat temu tamtejszy sąd konstytucyjny uznał przyjęte przepisy za niezgodne z ustawą zasadniczą. Mimo to w Berlinie znów mówi się o rozszerzeniu uprawnień służb. Propozycja, która w Niemczech wzbudza wiele kontrowersji, w Polsce byłaby rewolucyjną zmianą wzmacniającą pozycję obywateli. W niemieckim rządzie – z inspiracji Sigmara Gabriela, ministra w rządzie Angeli Merkel – powstaje projekt, który ma zapewnić służbom dostęp do danych telekomunikacyjnych. To nie pierwsze podejście władz do tematu: poprzednie zakończyło się wyrokiem, w którym niemiecki sąd konstytucyjny uznał przechowywanie danych telekomunikacyjnych o wszystkich obywatelach za niedopuszczalną ingerencję w prywatność. Choć projekt nie został jeszcze formalnie ogłoszony, znamy już jego podstawowe założenia. Dane telekomunikacyjne będę przechowywane przez 10 tygodni, a niektóre (jak lokalizacja telefonu) jedynie przez 4 tygodnie. Dostęp do danych możliwy będzie wyłącznie w sprawie ścigania najpoważniejszych przestępstw, precyzyjnie wskazanych w ustawie. Konieczne będzie również uzyskanie wcześniejszej zgody sądu. Założenia niemieckiego projektu są przykładem poważnego podejścia do dylematu, na ile względy bezpieczeństwa uzasadniają ingerencję w prywatność. Na tle tej propozycji Polska wypada fatalnie – obecnie operatorzy przechowują wszystkie nasze dane przez rok. Policja i inne służby mogą po nie sięgać w każdej, nawet najbardziej błahej sprawie. I co najważniejsze, nie ma żadnej zewnętrznej kontroli nad tym procederem. Polski Trybunał Konstytucyjny, po rozpatrzeniu wniosku Rzecznik Praw Obywatelskich, uznał za niekonstytucyjny jedynie ten ostatni aspekt obecnej regulacji i nakazał wprowadzenie zewnętrznej kontroli nad sięganiem po dane do lutego przyszłego roku. Jak na dłoni widać więc, w jak skrajnie różnych sytuacjach znajdują się Polacy i Niemcy. Projekt rządu Angeli Merkel, który dla naszych sąsiadów będzie zwiększeniem nadzoru i inwigilacji, w Polsce wydaje się politycznie nieosiągalny – tak bardzo uwierzyliśmy, że kontrola niezależnego organu nad służbami uniemożliwi im skuteczne działanie. To, co dla naszych sąsiadów będzie zwiększeniem nadzoru i inwigilacji, w Polsce byłoby przez polityków i przedstawicieli służb przedstawiane jako „wybijanie służbom zębów”. To nie jedyny paradoks, jaki można dostrzec, porównując sytuację w Polsce i u naszych zachodnich sąsiadów. Niemiecka debata publiczna nabiera rozmachu, mimo braku formalnego obowiązku wprowadzenia zmian prawnych i konkretnego projektu na stole. Tymczasem w Polsce – mimo że do wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego zostało niewiele ponad 9 miesięcy – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych nie przygotowało dotychczas nawet założeń do ustawy. Również opinia publiczna niespecjalnie interesuje się tematem. Od 2006 r. państwa członkowskie UE nie miały pełnej swobody w regulowaniu dostępu organów ścigania do billingów i innych danych, obowiązywała bowiem tzw. dyrektywa retencyjna. Jej celem było „zbliżenie przepisów państw członkowskich” w zakresie udostępniania danych przez operatorów telekomunikacyjnych na potrzeby walki z przestępczością. W kwietniu ubiegłego roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał jednak dyrektywę za nieważną. Co więcej, z Brukseli płyną sygnały, że Komisja Europejska nie podejmie próby uregulowania tego problemu na nowo. W tej europejskiej regulacyjnej próżni – ograniczonej jedynie wskazówkami płynącymi z wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE – niemiecka propozycja wysoko zawiesza „prywatnościową” poprzeczkę. Tymczasem w Polsce, mimo że wyrok Trybunału Konstytucyjnego wejdzie w życie lada chwila, nawet nie szykujemy się do skoku. Wojciech Klicki Wojciech Klicki Autor Temat retencja danych służby prawo Poprzedni Następny Newsletter Otrzymuj informacje o działalności Fundacji Twoje dane przetwarza Fundacja Panoptykon w celu promowania działalności statutowej, analizy skuteczności podejmowanych działań i ewentualnej personalizacji komunikacji. Możesz zrezygnować z subskrypcji listy i zażądać usunięcia swojego adresu e-mail. Więcej informacji o tym, jak przetwarzamy twoje dane i jakie jeszcze prawa ci przysługują, w Polityce prywatności. Zapisz się Zapisz się Akceptuję Regulamin usługi Leave this field blank Zobacz także Artykuł Ofiary Pegasusa dowiedzą się, że były inwigilowane, a co z pozostałymi? 578 osób mogło być inwigilowanych nielegalnym oprogramowaniem szpiegującym Pegasus lub podobnym. 578 ofiar, 578 przestępstw, 578 zawiadomień od prokuratury. Inne osoby – tysiące inwigilowanych co roku przez służby za pomocą legalnych narzędzi – wciąż nie dowiedzą się, że były przedmiotem ich… 16.04.2024 Tekst Artykuł Fikcyjna reforma w służbach Czy Policja i służby specjalne wdrożyły RODO? Nie. Dlaczego? Bo mają – a w zasadzie powinny mieć – odrębne zasady. Regulacje dotyczące ochrony danych osobowych w sektorze bezpieczeństwa zawiera unijna dyrektywa policyjna. W polskim wydaniu będzie to tylko fikcja, a służby będą mogły więcej niż… 27.11.2018 Tekst Podcast „Jeśli słyszysz trzaski, to nie jesteś podsłuchiwany” – jakie ślady zostawia Pegasus? Rozmowa z Adamem Haertle „Jeśli komuś wydaje się, że jest podsłuchiwany, bo słyszy stuki i szumy w słuchawce, to prawdopodobnie nie jest podsłuchiwany” – usłyszycie w dzisiejszym podcaście. Skąd zatem wiemy, że Giertych, Brejza i Wrzosek byli inwigilowani? Czy szpiegowanie zostawia ślady? Co może zrobić Pegasus i jak się… 13.01.2022 Dźwięk