Raport 15.07.2020 3 min. czytania Tekst Image Jeśli pierwotna inteligencja należy do nas, to czyja jest sztuczna? Pierwsze skojarzenie: maszyn wytworzonych przez ludzi. Słynną robocią etykę w postaci trzech praw, z których najważniejsze głosi „Robot nie może skrzywdzić człowieka”, Isaac Asimow sformułował w 1942 r. Wiedział, co pisze – już wtedy ta historia miała mroczną kartę. W 1920 r. Karel Čapek w dramacie R.U.R. pozwolił humanoidalnym automatom pozbyć się ludzkości. Wartość dodana buntu: słowo robot z czeszczyzny weszło na światową arenę SF i pozostało tam już na dobre. Obdarzone inteligencją i świadomością urządzenia, powstałe na podobieństwo człowieka, to motyw wielu utworów, które zbudowały obraz AI w powszechnej wyobraźni – zwykle strasząc mglistością linii demarkacyjnej. Czy androidy śnią o elektrycznych owcach? Philipa Dicka (1968) oraz film na podstawie powieści, Blade Runner Ridleya Scotta (1982), pokazują m.in., że narzędzia do odróżniania ludzi od nieludzi – test na empatię Voighta-Kampffa – bywają zawodne. Sztuczna inteligencja, którą zostają obdarzone mechaniczne istoty, idzie w parze z prawdziwymi uczuciami. David, robotyczny chłopiec, bohater filmu AI. Sztuczna inteligencja Stevena Spielberga (2001) pragnie być żywym dzieckiem; a WALL.E i EVA z uroczej animacji Andrew Stantona (2008) zakochują się w sobie na gruzach cywilizacji. Porucznik Data, bohater Star Trek. Następne pokolenie (1987–1994), jest doskonale świadomy swojej proweniencji, ale nie przeszkadza mu to w rozwijaniu pasji i utrzymywaniu przyjacielskich relacji z kolegami z załogi. Obdarzone inteligencją sztuczne istoty zazwyczaj niosą jednak zagrożenie: jak bohaterowie Ja, robot Alexa Proyasa (2008) czy Jestem matką Granta Sputore’a (2019), choć czasami – szczególnie w przypadku serialu Westworld (2016), gdzie pastwienie się nad tzw. hostami stanowi erzac zachowań, na które ludzie nie mogą sobie pozwolić poza parkiem rozrywki – trudno im nie kibicować. Prawdziwa (!) sztuczna inteligencja niewiele ma jednak wspólnego z emancypacją rozumnych androidów – znacznie więcej z wątkami poruszanymi w Black Mirror (2011–2019), który to serial skutecznie gasi technologiczny hurraoptymizm. Skomplikowane algorytmy aplikacji zasilanych lawiną przekazywanych przez użytkowników danych determinują wybór partnera, określają status społeczny, tworzą rodzaj życia po śmierci… AI przestaje być obok nas – to my dziejemy się w niej. Jeśli jednak spróbujemy oderwać się od naszych wyobrażeń o AI budowanych przez lata na popkulturze, łatwiej będzie nam zrozumieć, czym w rzeczywistości jest program komputerowy nazywany sztuczną inteligencją. Na jakich zasadach funkcjonuje? Do czego już dzisiaj jest wykorzystywany? Czy niesie ze sobą zagrożenia? Jak duży wpływ może mieć na życie zwykłego człowieka? Właśnie te zagadnienia porusza opracowanie Fundacji Panoptykon pt. Sztuczna inteligencja non-fiction. Gorąco zapraszamy do lektury! Urszula Dobrzańska Ilustracja: intographics przez Pixabay Urszula Dobrzańska Autorka Temat sztuczna inteligencja Poprzedni Następny Newsletter Otrzymuj informacje o działalności Fundacji Twoje dane przetwarza Fundacja Panoptykon w celu promowania działalności statutowej, analizy skuteczności podejmowanych działań i ewentualnej personalizacji komunikacji. Możesz zrezygnować z subskrypcji listy i zażądać usunięcia swojego adresu e-mail. Więcej informacji o tym, jak przetwarzamy twoje dane i jakie jeszcze prawa ci przysługują, w Polityce prywatności. Zapisz się Zapisz się Akceptuję Regulamin usługi Leave this field blank Zobacz także Artykuł Uwaga konkurs! Sztuczna inteligencja w kinie O filmie iHuman w reżyserii Tonje Hessen Schei po raz pierwszy usłyszeliśmy kilka dni po jego premierze i mocno trzymaliśmy kciuki, żeby mogła go zobaczyć również polska publiczność. Udało się! 03.09.2020 Tekst Podcast Kto nadzoruje sztuczną inteligencję? Rozmowa z Natalią Domagałą Pewnego dnia Chermaine odebrała list z urzędu skarbowego, w którym żądano od niej zwrotu zasiłków wypłacanych jej przez ostatnie cztery lata na opiekę nad dziećmi. Kwota: 100 tysięcy euro. 09.09.2022 Dźwięk Artykuł AI w pracy. Kto chce uregulować niewidzialnego szefa? Algorytmy nadzorujące pracę i przydzielające zadania są codziennością coraz większej grupy pracowników. Pandemia Covid-19 przyzwyczaiła do elektronicznego szefa osoby pracujące za biurkiem, ale technologicznego nadzoru od lat doświadczali już pracownicy i pracowniczki branży logistycznej, call… 31.05.2022 Tekst