Oceniamy kandydatów na GIODO

W najbliższych tygodniach Sejm i Senat wybiorą nowego Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Kto ma szansę objąć to stanowisko? Jakie warunki musi spełniać? Prezentujemy i oceniamy kandydatów.

GIODO jest głównym organem odpowiedzialnym za ochronę danych osobowych obywateli. W praktyce to od jego kompetencji, determinacji i środków, jakie ma do dyspozycji, zależy, czy obowiązujące prawo będzie konsekwentnie egzekwowane. GIODO ma też wpływ na kształt stanowionego prawa, ponieważ to z nim konsultowane są projekty nowych przepisów. W kontekście trwających prac nad europejską reformą przepisów o ochronie danych osobowych, ta rola nabiera dodatkowego znaczenia.

Generalnego Inspektora na czteroletnią kadencję wybiera Sejm za zgodą Senatu. Kandydatów mogą zgłaszać: Marszałek Sejmu oraz grupa co najmniej 35 posłów. Posłowie Platformy Obywatelskiej zgłosili tym razem (bo pierwszym ich kandydatem był Mirosław Wróblewski) Elżbietę Bielak-Jomę. Z kolei klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej – Sylweriusza Królaka. Obydwoje uzyskali już pozytywne opinie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.

Proces wyboru Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych jest monitorowany przez organizacje społeczne. Koalicja Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, INPRIS oraz Fundacji Panoptykon kolejny już raz śledzi proces wyłaniania nowego GIODO. Jednym z działań jest zbieranie informacji o kandydatach na to stanowisko, dzięki opracowanemu przez nas kwestionariuszowi. Koalicja zorganizowała również otwarte spotkanie, na którym można było zadawać kandydującym pytania.

Poniżej prezentujemy sylwetki obojga kandydatów na stanowisko GIODO. Opracowaliśmy je na podstawie odpowiedzi udzielanych na pytania zawarte w naszym kwestionariuszu, a także wypowiedzi kandydatów w czasie posiedzenia sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz zorganizowanego przez nas otwartego spotkania. Dokonując oceny kandydatur, wzięliśmy pod uwagę wymagania, które stawia GIODO ustawa o ochronie danych osobowych, oraz takie czynniki, jak doświadczenie zawodowe, prezentowana wiedza w zakresie danych osobowych czy potencjalny konflikt interesów.

Zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych z 1997 r. stanowisko Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych może pełnić osoba, która: „1) jest obywatelem polskim i stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 2) wyróżnia się wysokim autorytetem moralnym, 3) posiada wyższe wykształcenie prawnicze oraz odpowiednie doświadczenie zawodowe, 4) nie była karana za przestępstwo”.

Edyta Bielak-Jomaa

1. Przygotowanie merytoryczne i doświadczenie zawodowe
Kandydatka posiada tytuł doktora nauk prawnych. Od 2003 r. jest adiunktem w Katedrze Prawa Pracy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Wykładała prawo pracy, zagadnienia dotyczące równego traktowania i zakazu dyskryminacji oraz ochrony danych osobowych. Od 2012 r. sprawuje funkcję Kierownika Podyplomowych Studiów Ochrony Danych Osobowych, a od 2013 r. kierownika Centrum Ochrony Danych Osobowych i Zarządzania Informacją na Uniwersytecie Łódzkim. Elżbieta Bielak-Jomaa jest autorką wielu publikacji naukowych dotyczących ochrony danych osobowych. Kandydatka nie opracowywała żadnych ekspertyz ani nie prowadziła spraw z zakresu ochrony danych osobowych. Włada biegle językiem angielskim, w stopniu roboczym – rosyjskim, a niemieckim w zakresie podstawowym.

2. Przynależność do organizacji, działania lobbingowe, doradztwo
Kandydatka nie była nigdy członkinią żadnej partii politycznej ani związku zawodowego. Nie podejmowała działalności lobbingowej, nie opracowywała ekspertyz ani nie doradzała żadnym podmiotom gospodarczym, partiom politycznym, związkom zawodowym, organizacjom pracodawców czy organizacjom społecznym.

3. Ocena
Nie ulega wątpliwości, że kandydatka posiada wiedzę z zakresu ochrony danych osobowych – świadczy o tym nie tylko jej doświadczenie naukowo-dydaktyczne, ale również odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie posiedzenia Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz otwartego spotkania z kandydatami (nawet jeśli wiele z nich miało charakter ogólny). Nie doszukaliśmy się też konfliktu interesów, który mógłby mieć wpływ na sprawowanie przez nią funkcji GIODO. Trudnością może być brak jakiegokolwiek doświadczenia związanego z administracją publiczną oraz zarządzaniem dużymi zespołami ludzkimi. GIODO to duża instytucja, która prowadzi liczne postępowania administracyjne i wymaga sprawnego zarządzania.

Odpowiedzi kandydatki na pytania zadane w kwestionariuszu [PDF]

Sylweriusz Królak

1. Przygotowanie merytoryczne i doświadczenie zawodowe
Sylwester Królak jest z wykształcenia prawnikiem, ukończył aplikację radcowską, zdał również egzamin do Służby Cywilnej. W przeszłości pełnił liczne funkcje w administracji publicznej. Był konsulem i radcą Ambasady RP w Moskwie, wicedyrektorem Biura Prawa i Ustroju w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, podsekretarzem stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Obecnie jest sędzią Trybunału Stanu oraz prowadzi swoją kancelarię radcowską. W trakcie swojej kariery zawodowej zajmował się wieloma zagadnieniami związanymi z prawem konstytucyjnym i prawami człowieka. Kandydat biegle włada językiem angielskim oraz rosyjskim.

2. Przynależność do organizacji, działania lobbingowe, doradztwo
Kandydat jest członkiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej oraz Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie. Był społecznym ekspertem Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz członkiem Doradczego Komitetu Prawa Europejskiego przy Ministrze Sprawiedliwości. Doradzał takim podmiotom jak Sojusz Lewicy Demokratycznej, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Konfederacja Pracodawców Polskich, Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych. Kandydat prowadzi bogatą działalność społeczną i jest związany z kilkoma organizacjami pozarządowymi.

3. Ocena
Kandydat posiada bogate doświadczenie zawodowe w administracji państwowej i dyplomacji – ważne z punktu widzenia kierowania biurem GIODO. Istotna jest również jego wiedza z zakresu praw człowieka i prawa konstytucyjnego. Wydaje się jednak, że kandydat nie posiada doświadczenia w sprawach dotyczących bezpośrednio tematyki ochrony danych osobowych.

Odpowiedzi kandydata na pytania zadane w kwestionariuszu [PDF]

Powyższe wnioski zostały wypracowane samodzielnie przez Fundację Panoptykon. Nie należy ich przypisywać całej koalicji monitorującej wybory GIODO.