dzieci i młodzież

Projekt ustawy o Systemie Informacji Oświatowej budzi coraz większe kontrowersje. Czy rzeczywiście powinniśmy się jej obawiać, a jeśli tak, to dlaczego?

System Informacji Oświatowej, w którym zbierane są dane dotyczące oświaty, działa w Polsce od 2005 r. i niemal od początku krytykowany jest za nierzetelność i podatność na nadużycia. Nowy SIO ma być odpowiedzią na te problemy. Jednak nie jest on unowocześnioną wersją starego systemu. Różnice między nimi mają charakter zasadniczy: nowy projekt został oparty na zupełnie innej filozofii gromadzenia danych.

9 maja Fundacja Panoptykon i Stowarzyszenie Projekt: Polska wystąpiły do senatorów z apelem o nieprzyjmowanie ustawy o systemie informacji oświatowej, która 15 kwietnia br. roku została uchwalona przez Sejm. Zdaniem obu organizacji, wejście w życie ustawy w obecnym brzmieniu uderzy w prawo do prywatności polskich uczniów.

Ustawa przewiduje, że w nowym systemie gromadzony będzie niezwykle szeroki zakres informacji o każdym, poszczególnym uczniu. Dane te mają być zbierane na bieżąco przez cały okres edukacji od przedszkola aż po przyjęcie na studia.

W Sejmie dobiegają końca prace nad ustawą o systemie informacji oświatowej. Z uwagą przyglądamy się im od początku. Niestety proponowane rozwiązania budzą nasze poważne wątpliwości. Projekt przewiduje gromadzenie w jednym systemie szerokiego zakresu informacji o poszczególnych uczniach. Uważamy, że nie jest to konieczne do sprawnego zarządzania oświatą na poziomie centralnym, grozi natomiast poważnym ograniczeniem prawa do prywatności. Zakładane pozytywne skutki regulacji mogą okazać się nieadekwatne w stosunku do zagrożeń związanych ze zwiększeniem kontroli państwa nad jednostką oraz niebezpieczeństwem nieuprawnionego wykorzystania gromadzonych danych.

Dlatego przygotowaliśmy stanowisko, w którym zwracamy uwagę na potencjalne zagrożenia oraz wyrażamy wątpliwości dotyczące konstytucyjności proponowanych rozwiązań. Piszemy m.in.:

Polski rząd przed kilkoma laty – oczywiście pod hasłem dbałości o bezpieczeństwo najmłodszych – postanowił rozpowszechnić w polskich szkołach monitoring. Uruchomiono specjalny program (Monitoring wizyjny w szkołach i placówkach), w ramach którego w tysiącach szkolnych budynków zainstalowano po raz pierwszy kamery bądź rozbudowano istniejące już systemy monitoringu. Jednak o tym, by stworzyć jasne zasady postępowania za nagraniami i dostępu do nich już nie pomyślano. Dlatego można sądzić, że przypadek gimnazjum w Świeszynie ilustruje szerszy problem. Rodzice uczniów pewnego dnia zorientowali się, że wystarczyło wejść na stronę internetową szkoły i kliknąć na link do monitoringu, by otworzyć stronę, na której dyrektor szkoły pisze do nieokreślonego Krzyśka, w jaki sposób można podejrzeć monitoring. Opisana była tam instrukcja wejścia oraz podane hasło.