Ponad 40 lat temu grupa brytyjskich i chilijskich inżynierów zamierzała stworzyć scentralizowany system informatyczny, który miał umożliwić sterowanie chilijską gospodarką przez rząd. Projekt Cybersyn – bo taką nosił nazwę – przez krytyków był określany mianem „niebezpiecznego Wielkiego Brata”. Cybersyn był projektem na wskroś politycznym i służącym realizacji takich właśnie celów. Jego konstruktorzy starali się jednak pogodzić wymogi zarządzania znacjonalizowanymi przedsiębiorstwami z potrzebą zachowania swobód obywatelskich. O tej fascynującej historii, łączącej politykę z technologią, opowiada książka Eden Mediny „Cybernetic Revolutionaries: Technology and Politics in Allende’s Chile”.

Latem zeszłego roku zaapelowaliśmy do Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO), prof. Ireny Lipowicz, o zajęcie się sprawą profilowania bezrobotnych. Naszym zdaniem przepisy ustawy o promocji zatrudnienia mogą być sprzeczne z Konstytucją RP i powinny zostać zbadane przez Trybunał Konstytucyjny. Między RPO a Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej trwa obecnie wymiana korespondencji w tej sprawie.

W lutym pisaliśmy o badaniu, w którym analizowaliśmy statystyki dotyczące profilowania bezrobotnych. Jak się okazało, dzięki liczbom można wykazać znaczne różnice w interpretacji przepisów dotyczących zmian profili przez różne urzędy pracy. Dowiedzieliśmy się również, ile osób znajduje się w konkretnym profilu oraz że liczebność danego profilu jest uzależniona od poziomu bezrobocia i zamożności konkretnego regionu. Dane te potwierdzają również oficjalne statystyki Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS), do których udało nam się dotrzeć dzięki dostępowi do informacji publicznej. Informacje pochodzące ze wszystkich urzędów pracy wskazują, że w I profilu znajduje się 4,3%, w II – 67,1%, a w III – 28,5% osób bezrobotnych. Największy odsetek osób o III profilu występuje w województwach: podkarpackim (48%) i zachodniopomorskim (47%).

W październiku zeszłego roku Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) opublikowało projekt ustawy, która ma rozszerzyć możliwość korzystania z danych osobowych przez pomoc społeczną. Fundacja Panoptykon krytycznie oceniała wówczas część propozycji resortu pracy.

Od maja zeszłego roku obowiązują przepisy dotyczące profilowania osób bezrobotnych. Fundacja Panoptykon już na etapie prac legislacyjnych krytycznie oceniała pomysł resortu pracy. Projektowi zarzucaliśmy niekonstytucyjność, brak przejrzystości oraz dyskryminacyjny charakter. Jednym z istotnych problemów, na które zwracaliśmy uwagę, była kwestia zmiany profilu pomocy. Zdecydowaliśmy więc przyjrzeć się, jak wygląda to w praktyce. Wnioski z tego badania prezentujemy poniżej.

Ani prawo, ani decyzje polityczne nie zmieniają się pod wpływem jednego bodźca, nawet bardzo mocnego. To nie bilard – raczej przeciąganie wielu splątanych lin w różnych kierunkach.

W lipcu na naszych stronach opublikowaliśmy listę pytań stawianych w trakcie profilowania pomocy dla osób bezrobotnych. Teraz Dziennik Internautów ujawnił dokument, który zawiera nie tylko pytania zadawane w urzędach pracy, ale również listę odpowiedzi. To cenna informacja dla osób, które chcą się zarejestrować jako osoby bezrobotne. Podręcznik profilowania opisuje też dokładnie, jak powinni zachowywać się urzędnicy podczas profilowania, co niestety nie zawsze wynika z obowiązujących przepisów. Kwestionariusz profilowania, wraz odpowiedziami, zamieszczamy również na naszej stronie.

Resort pracy zamierza stworzyć nowy system kontroli osób ubiegających się zasiłki. Zgodnie z propozycją, pracownicy socjalni będą mogli żądać informacji od banków, szkół czy przychodni lekarskich. Dodatkowo, ma zostać uruchomiony centralny rejestr osób pobierających zasiłki.