Oddajemy w Waszej ręce cztery odcinki perypetii rodziny „pod nadzorem”. To pierwsze filmy animowane wyprodukowane przez Fundację Panoptykon. Seria ma pokazać, w jaki sposób „nadzór” dotyka każdego z nas: jak za pomocą współczesnych narzędzi – kamer, kart identyfikacyjnych, baz danych, śledzących skryptów na stronach internetowych i reklam „szytych na miarę” – jesteśmy kontrolowani w każdej sferze naszego życia. W filmach nadzór ma postać Smutnego Pana w Garniturze – na co dzień w rolę nadzorców wcielają się nie tylko zajmujący się tym zawodowo antybohaterowie, różne państwowe instytucje czy firmy, ale także ludzie, których znamy, nasi bliscy. Coraz częściej sami stajemy się nadzorcami.
Przez ostatnie pięć lat naszą codziennością w Fundacji Panoptykon była walka o lepsze prawo i coraz skuteczniejsze kontrolowanie kontrolujących. Na tym polega nasza misja i z tego jesteśmy dumni. Jednak dziś widać, że w ogniu tej walki nie możemy uciec od podstawowego zadania: jak wyjaśnić, na czym polega problem nadzoru w dwie minuty? Boimy się upraszczać i nie lubimy chodzić na skróty, ale wreszcie postanowiliśmy stawić czoła temu wyzwaniu. Seria krótkich animacji to nasza próba stworzenia prostej – ale nie nazbyt upraszczającej – ilustracji tego, jak działa społeczeństwo nadzorowane i co konkretnie chcemy w nim zmienić.
W filmach staramy się pokazać, w jaki sposób współczesny nadzór przekłada się na naszą codzienność: zakupy, pracę, relacje rodzinne, doświadczenie Internetu. Świadomie balansujemy na pograniczu realnego opisu świata i lekkiej dystopii: nie wszystkie perypetie naszych bohaterów są odbiciem tego, co dzieje się tu i teraz, ale z pewnością wszystkie mogą stać się naszą codziennością, jeśli nie zmienimy kierunku, w którym zmierzamy. Ilustrujemy, do czego – bardzo łatwo – może doprowadzić gromadzenie i integrowanie danych o nas na każdym kroku, w połączeniu z polityką bezpieczeństwa opartą na profilowaniu i filozofii „każdy jest podejrzany”.
Jednocześnie nie chcemy przerzucać całej odpowiedzialności za ten stan rzeczy i związane z nim ryzyka na państwo czy profilujące nas korporacje, choć niewątpliwie to one generują największe zapotrzebowanie na filmowych SPG. Chcielibyśmy, żeby również widzowie odważnie zadali sobie pytanie, czy czasem sami nie wcielają się rolę czarnego charakteru, a jeśli tak – dlaczego. Filmy pokazują, w jaki sposób możemy przerwać błędne koło nadzoru, zaczynając od codziennych, pozornie banalnych czynności. Nadal jeszcze możemy urwać się z technologicznej smyczy.
Seria, którą Wam prezentujemy, dostępna jest na specjalnej stronie filmy.panoptykon.org, gdzie każdym film opatrzony jest opisem problemów, o których opowiada oraz informacją, co można z nimi zrobić. Wszystkie filmy możesz pobrać w wysokiej rozdzielczości (lub kopiować z kanału Fundacji w serwisie Vimeo), a dzięki wolnej licencji Creative Commons remiksować lub organizować ich pokazy. Jeśli chcesz podzielić się z nami informacją o takim wydarzeniu, napisz na adres: fundacja@panoptykon.org.
Za scenariusz i reżyserię filmów odpowiadała Justyna Tafel, animację stworzyli: Natalia Dziedzic, Agata Mianowska, Michał Orzechowski, muzykę skomponował Tomasz Leś. Więcej informacji o zespole, który wyprodukował animacje i samym projekcie znajdziecie na stronie poświęconej filmom.
Katarzyna Szymielewicz, Kamil Śliwowski
Dodaj komentarz