Rzecznik Praw Obywatelskich kwestionuje kolejne przepisy nadmiernie ingerujące w prywatność

Artykuł
05.05.2012
3 min. czytania
Tekst

Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz 27 kwietnia 2012 r. skierowała do Trybunału Konstytucyjnego dwa kolejne wnioski, w których wskazuje na nadmierną ingerencję służb w prywatność obywateli. W pierwszym z nich kwestionuje zgodność z Konstytucją zasad działania Krajowego Systemu Informacji Policyjnej, w drugim - uprawnienia Służby Celnej w zakresie sięgania po dane telekomunikacyjne.

Uprawnienia Służby Celnej

Wniosek Rzecznik dotyczy art. 75d ustawy o służbie celnej [PDF], który daje uprawnienia do sięgania po dane telekomunikacyjne w celu zapobiegania lub wykrywania przestępstw związanych z organizacją gier hazardowych. Irena Lipowicz zwróciła uwagę, że Służba Celna nie jest ograniczona zasadą subsydiarności (pomocniczości) w sięganiu po dane telekomunikacyjne. Oznacza to, że może wykorzystywać je nie tylko wtedy, gdy inne środki okazały się nieprzydatne, ale również wtedy, gdy po prostu uzna to za wygodne.

Rzecznik zwróciła także uwagę na brak kontroli zewnętrznej nad pobieraniem danych telekomunikacyjnych. Podobnie jak przepisy regulujące funkcjonowanie ABW czy CBA, ustawa o służbie celnej nie nakłada obowiązku uzyskiwania zgody sądu na sięganie po dane; nie funkcjonuje też żaden niezależny organ kontrolny, który weryfikowałby, czy funkcjonariusze nie nadużywają przysługujących im uprawnień. Problem ten dotyczy niestety wszystkich polskich służb, które mogą sięgać po dane telekomunikacyjne. Wniosek Rzecznik Praw Obywatelskich w tej sprawie czeka na decyzję Trybunału Konstytucyjnego (my przedstawiliśmy opinię amicus curiae dotyczącą zakwestionowanych przepisów).

Służba Celna może pobierać tylko te dane telekomunikacyjne, które dotyczą przestępstw związanych z grami hazardowymi. W tym kontekście wątpliwości Rzecznik wzbudził przepis dotyczący niszczenia pobranych danych. Zgodnie z nim służba ma obowiązek niszczyć te dane, które nie dotyczą przestępstw skarbowych lub wykroczeń skarbowych. A zatem teoretycznie Służba Celna może zbierać tylko dane dotyczące przestępstw hazardowych, jeśli jednak (najwyraźniej z przekroczeniem swoich uprawnień) jej funkcjonariusze zbiorą inne dane, nie muszą ich niszczyć.

Krajowy System Informacji Policyjnej

Rzecznik kwestionuje zgodność z Konstytucją art. 20 ust. 17 ustawy o policji, zgodnie z którym policja przechowuje zebrane podczas czynności operacyjno-rozpoznawczych dane osobowe przez okres "niezbędny do realizacji ustawowych zadań Policji", a zbędne dane usuwa po okresowej, nie rzadszej niż 10 lat, weryfikacji. Szczegółowy tryb przetwarzania tych danych reguluje rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz decyzja Komendanta Głównego Policji, które również zostaną poddane kontroli.

Irena Lipowicz zwróciła uwagę, że obecne przepisy pozwalają przechowywać policji dane osobowe przez nieokreślony czas – wystarczy, że nie zostaną one uznane za zbędne. Rzecznik zwróciła również uwagę, że zgodnie z Konstytucją ograniczenia prywatności i autonomii informacyjnej jednostki mogą być wprowadzane tylko w drodze ustawy. Tymczasem funkcjonowanie Krajowego Systemu Informacji Policyjnej reguluje nie tylko ustawa o policji, ale też rozporządzenie i decyzja KGP.

Wniosek dotyczący uprawnień Służby Celnej [PDF]
Wniosek dotyczący Krajowego Systemu Informacji Policyjnej [PDF]

Wojciech Klicki

Newsletter

Otrzymuj informacje o działalności Fundacji

Twoje dane przetwarza Fundacja Panoptykon w celu promowania działalności statutowej, analizy skuteczności podejmowanych działań i ewentualnej personalizacji komunikacji. Możesz zrezygnować z subskrypcji listy i zażądać usunięcia swojego adresu e-mail. Więcej informacji o tym, jak przetwarzamy twoje danejakie jeszcze prawa ci przysługują, w Polityce prywatności.