Pegasus, fake newsy i wszechwładza platform internetowych – subiektywne podsumowanie 2022 roku

W noworocznym odcinku podcastu Panoptykon 4.0 Katarzyna Szymielewicz i Wojciech Klicki podsumowują minione 12 miesięcy okiem ekspertów zaangażowanych w gorące politycznie tematy. Co się działo na froncie bezprawnej inwigilacji w Polsce? Jak wielkie platformy internetowe zareagowały na rosyjską agresję i czego oczekiwał od nich polski rząd? Czy w 2022 r. Unia Europejska poradziła sobie z reformą prawa, której celem było właśnie ujarzmienie dominujących platform?

12 stycznia 2022 r. powstała komisja senacka do spraw wyjaśnienia przypadków nielegalnej inwigilacji, ich wpływu na proces wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej oraz reformy służb specjalnych. Jednak politycy nie zdecydowali się na faktycznie wyjaśnienie afery dotyczącej Pegasusa – do tego potrzebna byłaby sejmowa komisja śledcza, która ma dużo większe uprawnienia.

Pełnowymiarowa rosyjska agresja na Ukrainę znacząco zmieniła narrację i na długie miesiące zagarnęła uwagę mediów. Znów zaczęła dominować narracja skoncentrowana na bezpieczeństwie publicznym: „nie możemy ograniczać służb, kiedy wróg stoi u bram”. To kolejny przykład „wojennej” dezinformacji, którą w szybko klikających się mediach trudno dementować. Bo przecież skuteczna kontrola nad tym, czy służby specjalne nie naruszają praw obywateli Polski, w niczym nie przeszkadza im działać na froncie rosyjsko-ukraińskim.

27 lutego premierzy Estonii, Litwy, Łotwy i Polski zwrócili się do szefów dominujących platform społecznościowych, tj. plaftorm Meta, YT, Twitter oraz Google, o pomoc w zarządzeniu kryzysem informacyjnym.

W tym kontekście warto spojrzeć na ostatnie ruchy regulacyjne UE: wprowadzenie aktu o usługach cyfrowych (DSA – Digital Services Act) i aktu o rynkach cyfrowych (DMA – Digital Markets Act). To dwa filary reformy prawa europejskiego, która ma na celu uzdrowienie Internetu zdominowanego przez big techy.

Czym jeszcze w 2023 r. będą żyć eksperci Panoptykonu?

Liczymy na finał kilku spraw sądowych, o których nie raz mówiliśmy w podcaście Panoptykon 4.0. Czekamy na: interpretację RODO przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości, która powinna ukrócić śledzenie na stronach mediów elektronicznych i irytujące bannery wymuszające „zgodę na dane”; i rozstrzygnięcie, czy Poczta Polska naruszyła RODO w kontekście wyborów kopertowych, oraz pierwszą rozprawę w głośnej sprawie SIN versus Facebook.

Odsłuchaj, dodaj do ulubionej aplikacji przez RSS lub obejrzyj na YouTubie lub Vimeo.

Na skróty:

00:00 Wstęp
00:54 Afera z Pegasusem i inwigilowaniem polityków opozycji
06:51 Anegdota o Pawle Kukizie
09:08 Wybuch wojny w Ukrainie
10:48 Wojna na platformach społecznościowych
12:29 Platformy walczą z dezinformacją?
13:29 Elon przejmuje Twittera
14:00 Akt o usługach cyfrowych (DSA) przyjęty
16:01 Facebook Files
16:53 Jak zmienią się platformy? Co zmienia DSA
18:15 Dowiemy się, jak działają algorytmy platform
20:02 Inwigilacja w Polsce przez ETPCz i komisja PEGA
22:32 Wybory w Polsce a kwestia kontroli służb
25:08 Reklama targetowana. Skargi Panoptykonu przeciwko IAB i Google
28:10 Jak walczymy o wolność i prywatność?

Podobają ci się nasze podcasty? Pomóż nam dalej tworzyć wartościowe treści. Wpłać darowiznę na konto Fundacji Panoptykon i przekaż 1,5% podatku (KRS: 0000327613).

Działania organizacji w latach 2022–2024 dofinansowane z Funduszy Norweskich w ramach programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy.