Co się zmieniło w sieci przez ostatnią dekadę? Wszystko. Rozmowa z prof. Mirosławem Filiciakiem

W 2012 r. dziesiątki tysięcy ludzi wyszło na ulice polskich miast, w proteście przeciwko podpisaniu porozumienia ACTA. Dlaczego protestowali? Przede wszystkim z obawy o to, że wielkie platformy internetowe staną się jak policja: będą monitorować ruchy użytkowników w sieci i surowo ścigać naruszenia praw autorskich.

A może po prostu nie chcieli, by skończyło się darmowe ściąganie muzyki i oglądanie filmów? Historia przecież uczy, że ludzie rzadko wychodzą na ulice z powodów ideowych, częściej dlatego, że coś ważnego lub cennego zostało im odebrane.

Dzisiaj te same firmy, które nie chciały zostać internetową policją, inwigilują bez żadnych oporów. Każdy twój krok w sieci jest monitorowany i analizowany, by wyciągnąć wnioski, które przydadzą się reklamodawcom. Wszystko to, co nas interesuje i smuci, przed czym zatrzymujemy się na dłużej albo klikamy może być wartościową informacją.

Bo najcenniejszym towarem na internetowych giełdach jest nasza uwaga. Jak pisze Shoshana Zuboff: „to forma tyranii, która żywi się ludźmi, ale nie jest dla nich. Do tego sprzedawana jako »personalizacja«, chociaż w rzeczywistości zanieczyszcza, ignoruje, wręcz nadpisuje i wypiera to, co osobiste i  jednostkowe”.

Żeby ten model biznesowy zakwestionować i wywrócić, musimy się przebudzić i w taką walkę zaangażować – twierdzi gość Katarzyny Szymielewicz: prof. Mirosław Filiciak, kulturoznawca z Uniwersytetu SWPS, badacz zjawisk związanych z Internetem i grami komputerowym.

Odsłuchaj, dodaj do ulubionej aplikacji przez RSS lub posłuchaj na Spotify, Apple Music, Google Podcasts. Wersja wideo dostępna również na YouTubie.

Na skróty:

00:00 Wstęp
02:12 Zmiana nastawienia do technologii
09:46 Koszty wykluczenia technologicznego
14:09 Pozorny wybór na platformach
23:15 Nowe imaginarium Internetu
31:49 Sprzeciw wobec rzeczywistości cyfrowej?
45:45 Zakończenie

Polecamy:

• SWPS: Młodzi i media. Nowe media a uczestnictwo w kulturze
• Andrzej Leśniak: Postkrytyka. Poczucie wyczerpania i korekta kursu projektu krytycznego
• Mirosław Filiciak, Alek Tarkowski: Archeologia przyszłości: Internet – etap rozwoju telewizji?
• Ian Bogost: The Age of Social Media Is Ending
• Mirosław Filiciak: Z drogi, jedzie VLOP
• Panoptykon 4.0: Odpowiedzialność platform cyfrowych za kryzys uwagi. Rozmowa z Anną Cieplak i Michałem Krzykawskim