Senacka komisja praw człowieka uznała dziś, że w Polsce potrzebna jest kompleksowa reforma nadzoru nad służbami i izba wyższa powinna przygotować propozycje zmian prawa. To efekt petycji Panoptykonu z czerwca ubiegłego roku, którą wsparła grupa obywateli i obywatelek oraz organizacji społecznych.

Już nie wybrani, ale wszyscy przedsiębiorcy. Nie przejściowo, ale cały czas. Krajowa Administracja Skarbowa chce permanentnie kontrolować polskich przedsiębiorców. Projekt zmian w ordynacji podatkowej nakłada na banki obowiązek przesyłania służbie wyciągów z kont firmowych raz na dobę. Będą w nich informacje także o klientach firm, czyli każdym z nas.

Na dzisiejszym posiedzeniu Rada Ministrów zdecyduje o powołaniu nowej służby specjalnej – Biura Nadzoru Wewnętrznego. BNW podległe będzie Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, a jego zadaniem będzie nadzór nad innymi podporządkowanymi Ministrowi formacjami – Policją, Strażą Graniczną i Państwową Strażą Pożarną. Ustawa ma „urealnić standard cywilnego nadzoru nad umundurowanymi służbami porządku publicznego”. Dlatego BNW ma ujawniać i monitorować „zachowania naruszające zasady etyki zawodowej funkcjonariuszy” czy analizować i oceniać czynności operacyjne prowadzone przez Policję i SG. BNW sprawdzać będzie także, jak funkcjonariusze analizują i gromadzą dane osobowe. I chociaż nagłośniona niedawno sprawa śmierci Igora Stachowiaka we wrocławskiej komendzie czy zdobyte przez Panoptykon informacje o nieprawidłowościach w pobieraniu przez policję billingów powinny zachęcić nas do poparcia każdej inicjatywy zwiększającej nadzór – choćby wewnętrzny – nad służbami, to analiza szczegółów projektu rodzi wątpliwości.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił dziś nasze skargi kasacyjne w sprawach dotyczących dostępu do informacji, czy ABW i CBA korzystają z narzędzi mogących służyć masowej inwigilacji. Dla sądu to jasne, że odpowiedź na nasze wnioski zagraża bezpieczeństwu państwa.

Przyzwyczailiśmy się do myśli, że państwo w swoich rozlicznych bazach przechowuje o nas tysiące informacji. Rejestr PESEL, dane urzędu skarbowego czy ZUS-u, akta stanu cywilnego czy dokumentacja medyczna są jednak rozproszone: każda baza należy do innego podmiotu, a przepływy między zbiorami są ograniczone. Z jednym wyjątkiem – służb, które mogą zasysać dane, skąd chcą i kiedy chcą. Postanowiliśmy się temu przyjrzeć bliżej, a za przykład posłużyły nam zdjęcia paszportowe, którymi administruje Ministerstwo Cyfryzacji.