Co roku kilkadziesiąt tysięcy migrantów ryzykuje swoje życie, płynąc na przepełnionych, drewnianych łodziach ku południowym wybrzeżom Europy. Podróż taka jest bardzo niebezpieczna – wiele osób nigdy nie dociera do celu. Południowe granice Unii Europejskiej stały się swoistą plamą na honorze Europy. Dlatego Agencja Praw Podstawowych UE (Fundamental Rights Agency, FRA) postanowiła zbadać związane z nimi problemy i przedstawić swoje rekomendacje. Granice Strefy Schengen przekracza ponad 100 mln osób rocznie. Ok 10% z nich dociera do Europy drogą morską. Często są to imigranci z krajów afrykańskich – szmuglowani na łodziach niedostosowanych do dalekich podróży morskich. W 2011 roku, w związku z wydarzeniami Arabskiej Wiosny, liczba tak podróżujących osób wzrosła do ponad 70 tys. Szacunki wskazują, że aż około 1,5 tys. z nich zginęło. W związku z tym FRA przedstawiła raport opisujący warunki panujące na południowych granicach UE.

9 kwietnia na przejściach granicznych w państwach Unii Europejskiej zaczął działać System Informacyjny Schengen drugiej generacji – SIS II. Gromadzone są w nim informacje o osobach poszukiwanych, zaginionych oraz o kradzieżach. Unowocześniony system działa w oparciu o bardziej zaawansowane technologie i – co istotne – można do niego wprowadzać dane biometryczne.

Frontex zaprezentował swój program działań na 2013 rok. Plany agencji nie zmieniają się diametralnie i skupiają się południowych granicach UE. Frontex będzie też dalej rozwijał system Eurosur. Niestety program właściwie nie obejmuje zapowiadanych wcześniej działań mających na celu ochronę praw podstawowych.

Komisja Europejska zamierza utworzyć jedną z największych na świecie baz danych biometrycznych. Gromadzone w niej będą informacje o cudzoziemcach przekraczających granicę Unii. Jednak powód utworzenia tego systemu – zwalczanie nielegalnej migracji – nie uzasadnia tak dużej ingerencji w prawo do prywatności.

W zeszłym tygodniu Komisja Europejska zaprezentowała dwa projekty rozporządzeń dotyczące systemu wyjazdu i wyjazdu (Entry/Exit System, EES) oraz programu rejestrowania podróżnych (RTP, Registered Traveller Programme). Projekty te zostały przekazane do Parlamentu Europejskiego. Prace nad ich przyjęciem mają zakończyć się do końca 2018 roku.

Fundacja Panoptykon wzięła udział w konsultacjach społecznych projektu ustawy o cudzoziemcach ogłoszonych przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Nowy akt prawny ma zastąpić ustawę z 2003 roku.

Równo rok temu zaczął działać Wizowy System Informacyjny (ang. Visa Information System, VIS). To system komputerowy, w którym zbierane są dane osób aplikujących o wizę do krajów strefy Schengen.

Drony, kamery o wysokiej rozdzielczości, satelity i bazy danych biometrycznych – o takie nowoczesne technologie nadzoru mają zostać wzmocnione służby chroniące granic Unii Europejskiej.