Debata - Państwo i obywatel: jawność i jej granice

W imieniu Fundacji im. Stefana Batorego i swoim serdecznie zapraszamy do udziału w debacie na temat jawności życia publicznego - "Państwo i obywatel: jawność i jej granice". Dyskusja odbędzie się 29 września, w Sali konferencyjnej im. Jerzego Turowicza (ul Sapieżyńska 10a w Warszawie).

W debacie wezmą udział: Grażyna Kopińska (Fundacja im. Stefana Batorego, program Przeciw Korupcji), Paweł Łukow (Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego), Ewa Siedlecka („Gazeta Wyborcza”), Szymon Wróbel (Instytut Filozofii i Socjologii PAN) oraz Mirosław Wyrzykowski (Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego).

Poniżej przedstawiamy tezy debaty:

Coraz częściej, także w Polsce, padają pytania o granice jawności, zaś sama zasada jawności życia publicznego bywa zderzana z innymi zasadami: sprawności i funkcjonalności państwa oraz ochrony i poszanowania prywatności obywateli. Zmieniają się też granice między sferą prywatną i publiczną. Politycznymi stają się coraz to nowe obszary życia i są próby poddania ich wpływowi władz publicznych. Gdzie przebiegają zatem granice między zasadą jawności a sferą, która powinna zostać poufna? Wreszcie, stawiając bardziej zasadnicze pytanie: czy i kiedy jawność i niejawność są zagrożeniem dla zasad demokratycznego państwa?

Jawność życia publicznego staje się jedną z podstawowych zasad demokracji. Coraz większy zakres informacji o działaniach władz jest dostępnych publicznie, a skuteczna kontrola obywatelska coraz częściej zostaje uznana za jeden z podstawowych elementów systemów demokratycznych. Dzięki współczesnym technologiom, obywatelom oraz mediom coraz łatwiej kontrolować postępowanie władz, a akcja Wikileaks pokazała, jak daleko można się posunąć w ujawnianiu tajemnic państw. Rosną oczekiwania publicznego ujawniania coraz to nowych sfer, nawet z zasady dyskrecjonalnych, jak dyplomacja czy bezpieczeństwo. Niektórzy zwracają uwagę, że może to prowadzić do ograniczania sprawności państwa, a nawet jego niewydolności.

Stopniowo zwiększa się dostęp do informacji o działaniach rządzących i o nich samych. Jednak wraz z większą jawnością życia publicznego bardziej ograniczana jest także prywatność – różnie definiowana - zwykłych obywateli.

Częstym argumentem za ograniczaniem prywatności są kwestie bezpieczeństwa, zwłaszcza walka z terroryzmem. To w tym celu tworzone są całe systemy zbierania danych, władze publiczne uzyskują wgląd w zachowania, obyczaje i nawyki obywateli. Innym powodem są kwestie ekonomiczne i optymalizacja zadań państwa, czego przykładem może być pomysł stworzenia w Polsce zintegrowanej bazy danych medycznych powiązanej z danymi ubezpieczeniowymi czy też funkcjonujący już dostęp do ksiąg wieczystych za pośrednictwem internetu. Pytanie o granice jawności i naruszanie sfery prywatności pojawiają się zarówno przy okazji działań antykorupcyjnych, jak i ujawniania akt komunistycznej służby bezpieczeństwa.

Konflikt wartości jawności życia publicznego z ochroną prywatności dotyka każdego obywatela, wpisując się w szerszy problem jakim jest relacja państwo a obywatel. Jednak nadal ten temat jest w bardzo małym stopniu widoczny w debacie publicznej.

Prosimy o potwierdzenie udziału w spotkaniu do dnia 28. września 2011,
tel.: 22 536 02 00, faks: 22 536 02 20, e-mail: debaty@batory.org.pl

Czas: 29 września (czwartek), godz. 11.00-13.30

Miejsce: sala konferencyjna im. Jerzego Turowicza, Warszawa, ul. Sapieżyńska 10 a

Organizatorzy: Fundacja im. Stefana Batorego oraz Fundacja Panoptykon