Powiedz „nie” wścibskiej kamerze

Nie lubisz być podglądany podczas przerwy na obiad, a kamera w toalecie lub przebieralni to dla Ciebie o jeden krok za daleko? Monitoring w takich miejscach jest nielegalny. Wspólnie z jedną z ochotniczek Panoptykonu doprowadziliśmy do usunięcia kamer z szatni jednego z opolskich basenów. Ty też możesz wziąć sprawy w swoje ręce.

Historia sukcesu

Kilka miesięcy temu napisał do nas czytelnik: „odwiedziłem wczoraj basen w Opolu i tam w szatni są kamery monitoringu (…) jedna z nich obejmuje prysznice. Wydaje mi się, że to już jest przesada!”. Nam też tak się wydaje. Ale od 25 maja 2018 r. (data rozpoczęcia obowiązywania RODO i wprowadzonych w związku z rozporządzeniem przepisów krajowych) ta przesada jest też nielegalna. W ramach zmian prawnych dotyczących kamer ustawodawca zdecydował, że władza samorządowa i podległe jej jednostki (np. ośrodku sportu i rekreacji) nie mogą prowadzić monitoringu w „pomieszczeniach sanitarnych, szatniach, stołówkach, palarniach i obiektach socjalnych”.

Z naszej inspiracji sprawę podjęła mieszkająca w Opolu ochotniczka Panoptykonu, która także korzysta z tego basenu. 6 listopada pani mecenas Amelia Zembaczyńska wysłała do dyrektora Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Opolu swoją interwencję. Niecały miesiąc później kamery zaklejono taśmą (zdjęcie), a kilka dni później nasza ochotniczka otrzymała pismo, w którym dyrekcja zobowiązała się do usunięcia kontrowersyjnych kamer.

Też możesz być skuteczny

Przez wiele lat mówiliśmy, że kamera w toalecie czy przebieralni jest niedopuszczalna, bo narusza intymność przebywających tam osób. Podobnie z kamerami nagrywającymi nie tylko obraz, ale też dźwięk. Dzięki zmianom w prawie jesteśmy w końcu wyposażeni w bezdyskusyjne argumenty: każda kamera zainstalowana przez instytucję publiczną w toalecie czy szatni dla interesantów jest nielegalna. Podobnie kamery nagrywające dźwięk, np. w miejskich autobusach. Nie ma znaczenia, czy właścicielem sprzętu jest gminny ośrodek kultury, powiatowy urząd pracy, placówka NFZ czy miejski zakład autobusowy.

Jak pokazuje przykład Opola, nie wszyscy właściciele kamer dostosowali się do nowych reguł. Pewnie część z nich nawet nie wie, że robią coś złego. Inni sądzą, że potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa uzasadnia każdą ingerencję w prywatność. Naszą rolą jest to zmienić! Dlatego jeśli widzisz kamerę w instytucji publicznej zainstalowaną w jednym z „zakazanych miejsc” lub która nagrywa dźwięk – weź sprawy w swoje ręce i poinformuj tę instytucję, że łamie prawo. Przygotowaliśmy dla Ciebie specjalny wzór pisma, który pomoże to zrobić: wystarczy go uzupełnić, podpisać i wysłać!

Łyżka dziegciu: pracodawcy, szkoły i firmy

Sprawa nie jest już tak jednoznaczna i oczywista w sprawie kamer stosowanych przez pracodawców i w szkołach. Bez względu na to, czy są to instytucje publiczne, czy prywatne, kamery w pracowniczych toaletach czy szatniach są zakazane z wyjątkiem sytuacji, w której pracodawca lub dyrektor uzna je za niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i zastosowane zostaną kamery uniemożliwiające rozpoznanie nagrywanych osób.

Z kolei podmioty prywatne stosują monitoring na ogólnych zasadach wynikających z RODO, a więc mogą zbierać dane osobowe, gdy jest to niezbędne z perspektywy ich uzasadnionego interesu i nie dochodzi jednocześnie do nadmiernej ingerencji w prywatność osób nagrywanych.

Praktyka stosowania kamer przez pracodawców, szkoły i podmioty prywatne będzie się dopiero kształtować, a decyzje o instalacji kamer będą weryfikowane przez urząd ochrony danych osobowych (tutaj więcej o tym, jak złożyć skargę do urzędu).

Najważniejsze jest jednak to, że osoby, którym nie podoba się wszechobecność kamer, zdobyły przyczółek i bezdyskusyjnie mogą podważać dopuszczalność kamer montowanych przez instytucje publiczne w „miejscach intymnych”. Dzięki aktywności pani Amelii Zembaczyńskiej przebieralnia na opolskim basenie dołączyła do grona miejsc wolnych od podglądania. Zachęcamy, żeby skorzystać z nowych możliwości i sprzeciwić się innym kamerom. Nie zapomnijcie dać nam o swoich działaniach!

Wojciech Klicki

Skorzystaj: wzór interwencji w sprawie nielegalnej kamery

Polecamy opracowanie zmian prawnych, jakie w związku z monitoringiem wprowadziło RODO, a także inne teksty o RODO w poszczególnych sektorach: RODO na tacy. Sezon II.

Panoptykon od lat walczy z kamerami, które nadmiernie ingerują w naszą prywatność. Wesprzyj nas w tej walce i wpłać darowiznę na konto Fundacji Panoptykon.