Monitoring – warto pytać!

Interesuje Cię, jak funkcjonują kamery miejskiego monitoringu w Twojej miejscowości? A może szczególnie te zainstalowane na terenie miejskiego basenu lub szkoły, do której chodzi Twoje dziecko? Takie informacje możesz uzyskać, wysyłając wniosek o informację publiczną. Zapytaj o kamery władze swojego miasta, zarząd dróg lub dyrektora publicznego basenu. Dowiedz się, jak długo przechowywane są nagrania z monitoringu, kto ma do nich dostęp, jaki jest cel działania kamer, czy bada się ich skuteczność, ile kosztuje utrzymanie systemu. Podpowiadamy, kogo i o co można pytać.

Choć kamery monitoringu można spotkać już niemal wszędzie, wciąż instalowane są kolejne. Trudno się łudzić, że dla korzystających z tego narzędzia jesteśmy anonimowi. Dotyczy to choćby systemów działających na osiedlach mieszkaniowych, w miejscach pracy czy szkołach… a coraz częściej również na ulicy. Wiele miejskich systemów monitoringu ma możliwość rozpoznawania tablic rejestracyjnych. Ten problem zainteresował pewnego mieszkańca Łodzi, który postanowił zdobyć informacje na temat nowego systemu zarządzania ruchem w swoim mieście. Skorzystał z polecanej przez nas metody – skierował do Zarządu Dróg i Transportu wniosek o udostępnienie informacji publicznej i podzielił się z nami tą wiedzą. Dzięki temu dowiedzieliśmy się, gdzie rozmieszczone zostały kamery oraz że:

• łódzki system zarządzania ruchem zapisuje, przetwarza i redystrybuuje numery rejestracyjne pojazdów wraz z ich zdjęciami, identyfikatory kraju pochodzenia, a także miejsce, datę i czas identyfikacji pojazdu;
• numery rejestracyjne są przechowywane w bazie w formie zakodowanej, niemożliwej do odszyfrowania bez posiadania klucza;
• nagrania z systemu są przechowywane przez ok. 180 dni, a dostęp do nich mają operatorzy systemu, serwis, policja i straż miejska.

Sami korzystamy z wniosków jako metody zdobywania informacji regularnie. Choć niektóre podmioty wykręcają się od udzielania odpowiedzi (z PKP SA spieramy się o to w sądzie), większość instytucji przestrzega prawa i odpowiada na zadane pytania. Dzięki temu udało nam się zgromadzić sporo cennej i w Polsce dość unikatowej wiedzy o działaniu monitoringu: zbadaliśmy sposób działania miejskich systemów monitoringu (w miastach wojewódzkich i powiatowych); dowiedzieliśmy się, że w niektórych pociągach kamery mają możliwość nagrywania dźwięku; sprawdziliśmy, gdzie na basenach instalowane są kamery.

O co można zapytać?

W Polsce wciąż brakuje prawa, które ustalałoby zasady korzystania z monitoringu. Nie ma nawet obowiązku informowania o obecności kamer. Dlatego pytanie o to, gdzie są instalowane i jak działają, jest bardzo ważne. Ty również możesz zaspokoić swoją uzasadnioną ciekawość i zapytać o monitoring władze Twojej miejscowości lub inne korzystające z niego publiczne instytucje. O co warto zapytać? Oto kilka przykładów:

1. Ile kamer wchodzi w skład systemu monitoringu? Ile kamer znajduje się na terenie danego obiektu, np. basenu?
2. Czy są wśród nich kamery z funkcją nagrywania dźwięku/rozpoznawania twarzy/ rozpoznawania tablic rejestracyjnych? Jeśli tak, ile ich jest? Gdzie są rozmieszczone?
3. Czy mieszkańcy/użytkownicy są informowaniu o obecności kamer? Jeśli tak, to w jaki sposób?
4. Jak długo przechowywane są nagrania z monitoringu?
5. Kto ma dostęp do nagrań z monitoringu?
6. Jakim celom służą kamery?
7. Czy ich skuteczność (np. w wykrywaniu przestępstw) jest weryfikowana?
8. Ile kosztuje utrzymanie kamer w ciągu roku?
9. Czy lokalne władze planują rozbudowę systemu monitoringu i będą przeprowadzać w tej sprawie konsultacje?

Jak to zrobić?

Przygotowanie wniosku o informację publiczną nie jest trudne i nie wymaga zachowania żadnych formalności. Trzeba tylko pamiętać o dobrym oznaczeniu adresata, możliwie precyzyjnym zadaniu pytań i informacji, w jaki sposób zobowiązana instytucja powinna przekazać odpowiedź. W typowej sytuacji jej uzyskanie nie powinno trwać dłużej niż 14 dni. W razie wątpliwości, warto zajrzeć do naszej infografiki.

Każda informacja o funkcjonowaniu kamer jest wartościowa, a już samo zadanie pytań daje jasny sygnał, że to ważny dla obywateli temat i należy z rozwagą podejmować decyzje o stosowaniu monitoringu. Pytaj więc! Zachęcamy również do przesyłania nam odpowiedzi. W miarę możliwości będziemy się nimi dzielić na naszej stronie internetowej.

Anna Walkowiak, Małgorzata Szumańska

Polecamy:

Na tropie podglądaczy

Życie wśród kamer. Przewodnik

ZAINTERESOWAŁ CIĘ TEN ARTYKUŁ? CHCESZ ZNALEŹĆ WIĘCEJ PODOBNYCH NA NASZEJ STRONIE?
WSPIERAJ DZIAŁALNOŚĆ FUNDACJI PANOPTYKON! KLIKNIJ I DOWIEDZ SIĘ, JAK TO ZROBIĆ.