bezpieczeństwo

Posłowie Klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej skierowali do Trybunału Konstytucyjnego wniosek w sprawie zgodności z Konstytucją RP serii przepisów dotyczących uprawnień służb. Zakwestionowane przepisy regulują warunki stosowania kontroli operacyjnej oraz zasady gromadzenia i udostępniania danych telekomunikacyjnych (retencja danych).

W przypadku kontroli operacyjnej wnioskodawcy kwestionują przepisy ustawy o Policji (art. 19 ust. 7 pkt 3), ustawy o Straży Granicznej (art. 9e ust. 7 pkt 3), ustawy o  Żandarmerii Wojskowej (art. 31 ust. 7 pkt 3), ustawy o ABW oraz AW (art. 27 ust. 6 pkt 3), ustawy o CBA (art. 17 ust. 5 pkt 3), ustawy o SWW oraz SKW (art. 31 ust. 4 pkt 3) jako niezgodne z art. 2 (zasada przyzwoitej legislacji), art. 47 (prawo do prywatności), art. 49 (tajemnica komunikowania się) w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

13 stycznia Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz skierowała do Ministra Sprawiedliwości Krzysztofa Kwiatkowskiego wystąpienie, w którym zwróciła uwagę na problemy związane z wykorzystywaniem monitoringu wizyjnego w zakładach karnych i aresztach śledczych. Zwróciła w nim uwagę na to, że do biura RPO wpływają skargi na funkcjonowanie monitoringu i że napływ tych skarg wzrósł znacznie po 22 października 2009 roku, kiedy to weszła w życie nowelizacja Kodeksu karnego wykonawczego z 18 czerwca 2009 r., w której znalazły się nowe przepisy dotyczące monitorowania na pomocą kamer zachowania osadzonych.

Osadzeni wskazują w swoich pismach na to, że stosowanie tak drastycznego środka, jak stały monitoring celi, jest nieuzasadnioną i nieproporcjonalną ingerencją w prywatność i służyć ma w istocie zwiększeniu dolegliwości odbywanej kary. Szczególne poruszenie budzi monitorowanie pomieszczeń przeznaczonych do czynności intymnych. W wystąpieniu RPO czytamy:

O potrzebie wzmocnienia kontroli stosowania rozmaitych metod inwigilacji, tak by nie naruszały konstytucyjnego prawa do prywatności i nie zagrażały wolności mediów rozmawiano w trakcie debaty "Billingi, inwigilacja, interes publiczny" zorganizowanej przez Rzecznik Praw Obywatelskich.

Retencja danych telekomunikacyjnych była jednym z głównych tematów dyskusji. Katarzyna Szymielewicz w imieniu Panptykonu zwróciła uwagę na to, że obowiązujący w Polsce obowiązek gromadzenia danych telekomunikacyjnych na temat wszystkich obywateli niezależnie od tego, czy można wysunąć wobec nich jakiekolwiek podejrzenia wynika z unijnej Dyrektywy o retencji. Kolejnym problemem jest sposób wdrożenia tej dyrektywy w Polsce, umożliwiający szeroki dostęp służb do danych retencyjnych, sprzeczny z celem dyrektywy, który była walka z najpoważniejszymi przestępstwami, takimi jak terroryzm.

Retencja danych telekomunikacyjnych to obowiązkowe, systematyczne zatrzymywanie tzw. danych transmisyjnych - czyli informacji o szczegółach wszystkich rodzajów połączeń elektronicznych - przez okres od jednego do dwóch lat (w zależności od kraju) w celach związanych bezpieczeństwem publicznym.

Co to oznacza w praktyce? Operatorzy sieci i dostawcy publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych muszą przechowywać wszystkie informacje niezbędne do ustalenia kto, kiedy, gdzie, z kim i w jaki sposób się połączył lub próbował połączyć. W przypadku sieci telefonicznych są to takie dane, jak numer telefonu, czas połączenia czy stacja przekaźnikowa w zasięgu której znajdował się wykonujący i odbierający połączenie. W przypadku Internetu mówimy tu o ok. 60 rodzajach śladów elektronicznych, jakie pozostawiają po sobie użytkownicy w różnych miejscach sieci.