Senat kilka tygodni temu przyjął projekt ustawy mającej wykonać wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący uprawnień służb specjalnych i policyjnych. Wyrok ogłoszony w lipcu 2014 r. dopiero po roku doczekał się senackiego projektu ustawy, która… wcale go nie wykonuje. Przede wszystkim wciąż nie będzie niezależnej kontroli nad sięganiem przez służby po billingi i inne dane telekomunikacyjne. Za to tempo prac nad niezwykle ważnym z perspektywy praw człowieka projektem może pobić wszelkie rekordy.
05.08.2015
Jeszcze w tej kadencji posłowie mają szansę ograniczyć i poddać kontroli dostęp służb do naszych danych telekomunikacyjnych. Jeśli wykorzystają tę okazję, już od stycznia mogłyby obowiązywać przepisy, o które od 10 lat upominają się organizacje pozarządowe, Rzecznik Praw Obywatelskich, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, a przede wszystkim Trybunał Konstytucyjny. By tak się stało, posłowie muszą zrobić dwie rzeczy. Po pierwsze – nie przyjąć pełnego luk projektu ustawy przygotowanego przez Senat. Po drugie – poprawić go.
30.07.2015
Francuska Rada Konstytucyjna uznała, że nowe przepisy zwiększające kompetencje służb są zgodne z konstytucją. Kontrowersyjna ustawa została przyjęta przez parlament 24 czerwca, 6 miesięcy po zamachu na redakcję „Charlie Hebdo”. Przepisy znacznie rozszerzają możliwość monitorowania rozmów telefonicznych oraz e-maili osób podejrzewanych o terroryzm. Ustawa wprowadza możliwość automatycznego namierzania (za pomocą algorytmu) zachowań w sieci, które zostaną zdefiniowane jako podejrzane. Służby będą mogły też instalować złośliwe oprogramowanie na komputerach, by uzyskać dostęp do wpisywanych haseł oraz przejąć kontrolę nad kamerą czy mikrofonem. Działania służb mają podlegać kontroli specjalnej komisji składającej się z dziewięciu osób, pod przewodnictwem premiera.
29.07.2015
W dzisiejszym poranku Radia TOK FM Jacek Żakowski rozmawiał z prof. Ireną Lipowicz, ustępującą Rzecznik Praw Obywatelskich, m.in. o pracach legislacyjnych nad wprowadzeniem kontroli nad sięganiem przez służby po billingi i inne dane telekomunikacyjne. Prof. Lipowicz krytycznie odniosła się do przyjętego przez Senat projektu, który ma realizować wyrok Trybunału Konstytucyjnego: „Projekt w wielu miejscach rozmija się z tym, czego Trybunał Konstytucyjny oczekuje”. Zwróciła m.in. uwagę, że podsłuchy i dane telekomunikacyjne powinny być stosowane wyłącznie w sprawach zbrodni i poważnych podejrzeń o ciężkie przestępstwa. W przyszłym tygodniu projekt trafi do Sejmu. Czy posłowie wprowadzą do projektu realne zmiany zwiększające kontrolę nad działaniami służb?
22.07.2015
Dostęp do billingów i innych danych telekomunikacyjnych pozostanie poza realną kontrolą. Rok temu Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy regulujące uprawnienia służb do sięgania po dane za niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Dał ustawodawcy osiemnaście miesięcy na stworzenie nowych regulacji, które zapewnią niezależną kontrolę nad działaniami służb. Po dwunastu miesiącach bezczynności światło dzienne ujrzała propozycja, która w praktyce nic nie zmienia – obecny brak kontroli ma być zastąpiony kontrolą fikcyjną. Służby zachowają uprawnienia do sięgania po dane o obywatelach w sprawach błahych przestępstw, bez konieczności uzyskania zgody sądu i bez obowiązku informowania obywateli, że byli inwigilowani.
20.07.2015
Senacka Komisja Ustawodawcza pracuje nad zgłoszonym przez koalicyjnych senatorów projektem, który ma ograniczyć swobodę sięgania przez służby po billingi i inne dane telekomunikacyjne. W zeszłym roku Trybunał Konstytucyjny uznał część przepisów upoważniających służby do sięgania po dane za niekonstytucyjne. Wydawało się wówczas, że wymusi to zmiany na lepsze. Jednak zmiany zaproponowane przez MSW, które w praktyce stoi za projektem, wprowadzają fikcyjną kontrolę nad wykorzystywaniem naszych billingów. Co gorsza – taka „reforma” zacementuje obecną sytuację na wiele lat: prawdopodobnie aż do kolejnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzającego naruszenie naszego prawa do prywatności. W naszej opinii o projekcie argumentujemy, że taka propozycja jest niezgodna zarówno z konstytucją, jak i prawem Unii Europejskiej.
17.07.2015
„Rząd nie musiał zwlekać z zaproponowaniem nowych przepisów aż 10 miesięcy. Przyjmując taką taktykę, postawił władzę ustawodawczą pod ścianą: albo szybko coś uchwalicie, albo wszyscy będziemy mieli problem. W takich warunkach ani merytoryczna debata, ani tym bardziej przemyślana reforma uprawnień policji i innych służb nie jest możliwa. Zostają pozorne ruchy i kosmetyczne zmiany, które nawet na papierze się nie bronią” – na łamach Gazety Wyborczej Katarzyna Szymielewicz komentuje polityczny impas wokół reformy uprawnień służb specjalnych.
02.07.2015
Czy Komisja Europejska podejmie temat niezgodnych z Kartą praw podstawowych zasad dostępu służb do billingów i innych danych telekomunikacyjnych? European Digital Rigths (EDRi) – koalicja organizacji pozarządowych zajmujących się prawami cyfrowymi, której jesteśmy członkiem – zaapelowała do Komisji Europejskiej o weryfikację zgodności krajowych przepisów dotyczących obligatoryjnego zbierania i udostępniania organom ścigania danych telekomunikacyjnych.
12.06.2015
Belgijski sąd konstytucyjny uchylił wczoraj przepisy zobowiązujące operatorów telekomunikacyjnych do przechowywania billingów i innych danych telekomunikacyjnych swoich użytkowników. Ponad rok temu tzw. dyrektywę retencyjną uchylił Trybunał Sprawiedliwości UE, co rozpoczęło serię korzystnych dla obywateli wyroków sądów krajowych – przed Belgią podobne decyzje zapadły w m.in. w Austrii i Słowacji. W całej Europie przychodzi więc „odwilż” po przyjęciu najbardziej ingerującego w prawa jednostki instrumentu w historii UE.
28.05.2015
Helsińska Fundacja Praw Człowieka zwróciła się do premier Ewy Kopacz z pytaniem o termin i sposób, w jaki rząd wprowadzi kontrolę nad służbami specjalnymi. W swoim wystąpieniu HFPC podkreśliła, że problemem jest nie tylko pozyskiwanie przez policję i inne służby danych telekomunikacyjnych (np. billingów), lecz także międzynarodowa współpraca między służbami.
