W czwartek amerykański Kongres uchwalił przedłużenie ustawy antyterrorystycznej - Patriot Act.  Ustawa, która została uchwalona po 11 września 2001 r., musi być odnawiana okresowo. Istnieje bowiem obawa, że mogłaby być wykorzystana do naruszenia prawa do prywatności. Prezydent Barack Obama podpisał jej przedłużenie w piątek kilka godzin przed wygaśnięciem, podczas pobytu we Francji.

W ramach trwających od kwietnia rozmów z rządem na temat regulacji Internetu, udało się wreszcie poruszyć temat kluczowy dla Panoptykonu i budzący silne reakcje w debacie publicznej: retencji danych telekomunikacyjnych.

21 maja Naczelna Rada Adwokacka zorganizowała konferencję naukową: Retencja danych: troska o bezpieczeństwo czy inwigilacja obywateli? W wydarzeniu – poza przedstawicielami adwokatury – wzięli udział m.in.: prof. Ewa Łętowska (sędzia TK), Wojciech Wiewiórowski (GIODO), Stanisław Trociuk (Zastępca RPO), prof. Andrzej Adamski, poseł Ryszard Kalisz i Piotr Niemczyk (były dyrektor UOP). Również Fundacja Panoptykon została zaproszona do udziału w dyskusji.

Prokuratura Rejonowa Bydgoszcz-Północ zgodziła się, żeby policja opublikowała w Internecie zdjęcia 51 pseudokibiców Lecha, którzy mieli demolować stadion Zawiszy Bydgoszcz po finale Pucharu Polski. Funkcjonariusze apelowali o pomoc w rozpoznaniu tych osób. Jak dotąd udało nam się ustalić tożsamość czterech mężczyzn. Nie do końca wiadomo jednak na jakiej podstawie śledczy opublikowali wizerunki chuliganów.

Czesi wygrali walkę o prywatność w komunikacji elektronicznej. Tamtejszy Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy o retencji danych za niekonstytucyjne, tym samym zwalniając operatorów telekomunikacyjnych i dostawców Internetu z obowiązku przechowywania danych o komunikacji elektronicznej ich klientów. Polskie prawo w tym zakresie jest o wiele gorsze, ale wciąż obowiązuje. Obowiązek retencji danych wynika z przepisów Unii Europejskiej. Przyjęto go na fali strachu po zamachach w Madrycie i Londynie, wierząc, że wojna z terroryzmem wymaga dostarczenia służbom wywiadowczym wszelkich możliwych danych. Cztery lata po wejściu tych przepisów w życie krajobraz polityczny i poglądy na sensowność retencji danych są diametralnie inne...

Do walki z przestępczością retencja jest użyteczna, ale nie niezbędna. Zgodnie z Europejską Kartą Praw Podstawowych i Europejską Konwencją Praw Człowieka można ingerować w prywatność, ale tylko w sposób proporcjonalny, czyli niezbędny dla ochrony m.in. bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zebrane przez Komisję Europejską i przez nas analizy wcale nie dowodzą, że bez retencji nie da się skutecznie zwalczać przestępczości. Np. w Niemczech, gdzie Trybunał Konstytucyjny uznał obowiązek retencji za sprzeczny z konstytucją już dwa lata temu, retencji nie ma, a wykrywalność przestępstw się nawet poprawia...

Spór o retencję danych w Unii Europejskiej wkroczył w kluczowy etap. W poniedziałek, 18 kwietnia Komisja Europejska opublikuje od dawna oczekiwany raport, w którym oceni funkcjonowanie kontrowersyjnej dyrektywy o retencji danych, przyjętej na fali walki z terroryzmem w 2006 r. Europejska koalicja organizacji broniących praw cyfrowych (EDRi) – w tym Fundacja Panoptykon – opublikowała już dziś swój „raport cień”, w którym wykazujemy, że dzięki retencji danych obywatele w zasadzie nic nie zyskali w sferze bezpieczeństwa, a wiele stracili w sferze prywatności.

Dane zgromadzone przez Komisję Europejską na potrzeby oceny dyrektywy – w tym uzyskane od polskiej policji – nie potwierdziły, że retencja jest niezbędna do skutecznej walki z przestępczością. Tymczasem w Polsce rząd zapowiada zmianę obowiązującego prawa dotyczącego retencji danych...

31 marca zorganizowaliśmy warsztat-seminarium „Prawne oblicza nadzoru”. Posumowaliśmy w ten sposób pierwsze pół roku projektu „Monitoring działań władz publicznych dotyczących problematyki społeczeństwa nadzorowanego”.

W związku z wczorajszymi komentarzami w mediach na temat ustawy o ochronie informacji niejawnych i ankiet bezpieczeństwa osobowego, w których cytowana jest wyjęta z kontekstu wypowiedź Fundacji Panoptykon, prostujemy i wyjaśniamy nasze stanowisko. Nie twierdzimy, że sam pomysł na ankietę bezpieczeństwa osobowego, którą muszą wypełniać osoby ubiegające się o dostęp do informacji niejawnych, to „skandal” i „naruszenie prawa do prywatności”. W interesie bezpieczeństwa państwa leży zweryfikowanie wiarygodności i postaw etycznych osób, które mają mieć dostęp do tajemnic państwowych. Jednak, w naszej opinii, ograniczenia prywatności wynikające z ustawy o ochronie informacji niejawnych i treści ankiety bezpieczeństwa osobowego są nieproporcjonalne.