Uwagi do projektu nowelizacji ustawy o grach hazardowych i niektórych innych ustaw

Ministerstwo Finansów zaproponowało wprowadzenie Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych. Ma on być jawny i prowadzony przez Urząd Komunikacji Elektronicznej. Przedsiębiorcy świadczący usługi dostępu do Internetu będą zobowiązani do niezwłocznego blokowania dostępu do stron internetowych lub usług wpisanych do Rejestru.

Naszym zdaniem przyjęte rozwiązania będą w praktyce dawać organom administracji arbitralne prawo do decydowania o blokowaniu stron w Internecie. Będzie to stać w sprzeczności z podstawowymi zasadami obowiązującymi w demokratycznym państwie prawnym oraz prawami człowieka. Dlatego w odpowiedzi na pismo Ministra Finansów z 13 listopada zdecydowaliśmy się przekazać nasze uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw.

Ministerstwo Finansów zaproponowało wprowadzenie Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych. Ma on być jawny i prowadzony przez Urząd Komunikacji Elektronicznej. Przedsiębiorcy świadczący usługi dostępu do Internetu będą zobowiązani do niezwłocznego blokowania dostępu do stron internetowych lub usług wpisanych do Rejestru.

Rejestr ma zostać wprowadzony na podstawie art. 4 ustawy o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw, który przewiduje w prowadzenie zmian w Prawie telekomunikacyjnym - dodanie art. 179a w brzmieniu:

1. Prezes UKE prowadzi Rejestr Stron i Usług Niedozwolonych. Rejestr jest prowadzony w systemie informatycznym.

2. Prezes UKE, na żądanie podmiotu uprawnionego lub Służby Celnej, dokonuje niezwłocznie wpisu do Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych danych pozwalających na identyfikację lokalizacji strony internetowej lub usługi zawierających:

    1) treści propagujące faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa;

    2) treści pornograficzne z udziałem małoletniego, treści pornograficzne związane z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem, treści pornograficzne zawierające wytworzony lub przetworzony wizerunek małoletniego uczestniczącego w czynności seksualnej;

    3) treści, których prezentowanie umożliwia podstępne wprowadzenie w błąd, w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, poprzez wyłudzenie informacji mogących służyć do dokonania operacji finansowych bez zgody dysponenta środków finansowych;

    4) treści stanowiące niedozwoloną reklamę lub promocję albo informowanie o sponsorowaniu w rozumieniu ustawy z dnia o grach hazardowych (Dz. U. Nr poz. ) lub umożliwiające urządzanie gier hazardowych bez udzielonego zezwolenia lub uczestniczenie w tych grach.

3. Przedsiębiorca telekomunikacyjny świadczący usługi dostępu do Internetu, jest zobowiązany do niezwłocznego blokowania dostępu do stron internetowych lub usług wpisanych do Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych.

4. Rejestr Stron i Usług Niedozwolonych jest jawny.

5. Podmiot, którego strona internetowa została objęta wpisem do Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych, lub który udostępnia usługi objęte takim wpisem, może wystąpić do Prezesa UKE z wnioskiem o wykreślenie z Rejestru danych dotyczących tej strony internetowej lub usługi. Do wniosku dołącza się dokument potwierdzający tytuł prawny do posiadanej strony internetowej lub oświadczenie o świadczeniu usługi.

6. Prezes UKE niezwłocznie przekazuje wniosek, o którym mowa w ust. 5, organowi, na którego żądanie dokonano wpisu do Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych.

7. W przypadku uwzględnienia wniosku, o którym mowa w ust. 5, organ, na którego żądanie dokonano wpisu do Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych, przekazuje Prezesowi UKE informację o cofnięciu żądania. Prezes UKE niezwłocznie wykreśla wpis z Rejestru.

8. Organ, na którego żądanie dokonano wpisu do Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych, odmawia cofnięcia żądania, w drodze decyzji, w przypadku gdy nie ustały przesłanki, o których mowa w ust. 2.

9. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzór żądania dokonania wpisu do Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych oraz sposób prowadzenia Rejestru, uwzględniając w szczególności przedstawienie w żądaniu i Rejestrze danych niezbędnych do wykonania obowiązku blokowania dostępu do stron internetowych lub usług i zapewnienie przejrzystości i dostępności Rejestru.

Naszym zdaniem przyjęte rozwiązania będą w praktyce dawać organom administracji arbitralne prawo do decydowania o blokowaniu stron w Internecie. Będzie to stać w sprzeczności z podstawowymi zasadami obowiązującymi w demokratycznym państwie prawnym oraz prawami człowieka. Dlatego w odpowiedzi na pismo Ministra Finansów z 13 listopada zdecydowaliśmy się przekazać nasze uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw. Oto jej fragment (całość tutaj):

Projekt art. 179a przyznaje organom administracyjnym państwa (w treści nowelizacji: „podmiotowi uprawnionemu lub Służbie Celnej”) w istocie arbitralne prawo do decydowania o tym, jakie strony internetowe powinny zostać wpisane do Rejestru. W ust. 2 tego artykułu czytamy: „Prezes UKE, na żądanie podmiotu uprawnionego lub Służby Celnej, dokonuje niezwłocznie wpisu do Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych danych pozwalających na identyfikację lokalizacji strony internetowej (…)”. A zatem, nowelizacja nie przewiduje nawet weryfikacji wniosków o wpisanie do Rejestru przez sam organ prowadzący Rejestr, tj. Prezesa UKE. Analogicznie została zaprojektowana procedura rozpatrywania wniosków o wykreślenie z Rejestru danych dotyczących tej strony internetowej lub usługi. Decyzja o uwzględnieniu lub odrzuceniu takiego wniosku zależy od tego samego organu, który wniosek pierwotnie do Prezesa UKE skierował.

Na żadnym etapie tej procedury, podmiot prowadzący stronę internetową, która została wpisana do Rejestru, nie ma możliwości odwołania się od decyzji podmiotu uprawnionego lub Służby Celnej do niezawisłego sądu, ani nawet innego organu administracyjnego, który byłby władny zweryfikować decyzję o wpisie.

Ponadto, z uwagi na jawność Rejestru arbitralne dokonanie wpisu może godzić w dobra osobiste podmiotu prowadzącego stronę internetową. W przypadku pojawienia się nieuzasadnionego wpisu oraz jego następczego usunięcia w trybie przewidzianym w nowelizacji, pokrzywdzonemu podmiotowi będzie bardzo trudno wykazać, że w momencie dokonania wpisu na jego stronie internetowej nie znajdywały się treści wyczerpujące którąś z przesłanek przewidzianych w proponowanym art. 179a ust. 2. Nie wprowadzono bowiem odrębnej procedury „anulowania wpisu” dla przypadków, gdy wniosek o wpis okazałby się nieuzasadniony. Przewidziano tylko usunięcie wpisu wskutek „ustania przesłanek” o których mowa w ust. 2.

Wreszcie, projekt art. 179a ust. 3 przewiduje, że przedsiębiorca telekomunikacyjny świadczący usługi dostępu do Internetu, jest zobowiązany do niezwłocznego blokowania dostępu do stron internetowych lub usług wpisanych do Rejestru. Również na tym etapie nie została przewidziana możliwość zweryfikowania decyzji o wpisie przez niezawisły sąd lub inny niezależny organ. W efekcie, możemy mieć do czynienia z arbitralnym ograniczeniem swobody działalności gospodarczej oraz ryzykiem spowodowania znacznych strat majątkowych poprzez zablokowanie możliwości świadczenia usług drogą elektroniczną na nieokreślony czas. Nowelizacja nie przewiduje bowiem maksymalnego czasu na rozpatrzenie wniosku o usunięcie wpisu z Rejestru, co w polskich realiach może oznaczać wielotygodniowe oczekiwanie na rozstrzygniecie sprawy, a tym samym długotrwałą konieczność blokowania strony internetowej przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych nawet w spornych przypadkach.

Na stronie Ministerstwa Finansów można znaleźć również inne opinie zgłoszone do projektu nowelizacji.