Sejm zakończył wczoraj trwające od listopada bezkrólewie na stanowisku Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, wybierając na to stanowisko dr Edytę Bielak-Jomę.

Parlament Europejski planuje wprowadzenie prawa, które może znacząco ograniczyć możliwości sygnalistów (whistleblowers) i dziennikarzy odbierających od nich informacje. Proponowana dyrektywa – European Trade Secrets – uderzyłaby zwłaszcza w sygnalistów donoszących o nadużyciach firm. Oficjalnie ma ona na celu zapobieganie szpiegostwu przemysłowemu, poprzez silniejsze egzekwowanie naruszeń tajemnicy handlowej w całej Unii Europejskiej. Planowane rozwiązanie ułatwi jednak firmom ograniczenie dostępu do informacji, które te uznają za poufne, oraz pociąganie do odpowiedzialności cywilnej lub karnej niewygodnych sygnalistów i dziennikarzy.

Manifestacje są węzłowym elementem demokracji, wentylem bezpieczeństwa, przez który uchodzi obywatelskie niezadowolenie. Możliwość zgłaszania demonstracji w ostatniej chwili (tzw. zgromadzenia spontaniczne), odwołania się od zakazującej manifestacji decyzji miasta czy wreszcie odpowiedzialność organizatora za działania uczestników marszu – to szczegółowe, ale niezwykle istotne dla debaty publicznej (której częścią są demonstracje) problemy prawne. Do tego zbioru od lat włączane są propozycje dotyczące możliwości anonimowego udziału w demonstracjach. Pod pozorem troski o bezpieczeństwo, uderzają w fundamentalny element wolności zgromadzeń: prawo do zasłonięcia twarzy. Tego wątku nie zabrakło również w projekcie przygotowanym przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji.

W sierpniu ubiegłego roku, czyli 7 miesięcy temu, do MSW wpłynęło 150 stron uwag do kolejnej wersji projektu założeń do ustawy o monitoringu. Wszystko wskazuje na to, że ich autorzy – pracownicy organizacji pozarządowych, samorządów i ministerstw; w zdecydowanej większości zwolennicy przyjęcia ustawy regulującej funkcjonowanie kamer – wyrządzili sprawie niedźwiedzią przysługę. Jak powiedziała rzeczniczka MSW, Małgorzata Woźniak, komentując przedłużające się prace nad projektem – analizy wciąż trwają, „to ogromna liczba uwag”.

Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji opublikowało projekt nowej ustawy – Prawo o zgromadzeniach. Nowe przepisy mają zastąpić ustawę z 1990 r. i wdrożyć wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 września 2014 r. Ministerstwo planuje uregulowanie drogi odwoławczej, która przysługuje organizatorom zgromadzenia od decyzji gminy zakazującej przeprowadzenia manifestacji. Resort chce także dopuścić organizację tzw. zgromadzeń spontanicznych (stacjonarnych), które będą mogły być zgłaszane na kilka godzin przed planowanym wydarzeniem. Najważniejsze z perspektywy Panoptykonu jest jednak to, że projekt nie powiela prezydenckiej propozycji zakazu udziału w demonstracjach osób zasłaniających twarz. Co prawda, w zgłoszeniu organizator może zadeklarować, że nie przewiduje udziału osób zamaskowanych, jednak nie oznacza to, że będą one automatycznie wykluczone z udziału w zgromadzeniu.

Umożliwienie Straży Granicznej instalowania kamer przy drogach to nowy pomysł Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W projekcie zmiany ustawy o Straży Granicznej i innych ustaw, pod „innymi ustawami” kryje się m.in. ta o drogach publicznych.

„Nic nie jest uzgodnione, dopóki wszystko nie zostało uzgodnione” –  tak komisarz ds. sprawiedliwości, Vĕra Jourová, podsumowała wypracowany w ostatni piątek kompromis Rady Unii Europejskiej w sprawie ochrony danych osobowych. Do tej pory tą mantrą posługiwali się przede wszystkim przedstawiciele rządów, podkreślając, że żadne z przyjętych ustaleń nie przesądza ich ostatecznego stanowiska. Ta nieoczekiwana zamiana potwierdza, że dramat pt. „reforma europejskich przepisów o ochronie danych osobowych” wkroczył w kolejną fazę: Radzie Unii Europejskiej udało się do tego stopnia popsuć projektowane przepisy, że teraz Komisja Europejska i Parlament zapewne będą musiały wejść w rolę hamulcowych.

W październiku zeszłego roku Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS) opublikowało projekt ustawy, która ma rozszerzyć możliwość korzystania z danych osobowych przez pomoc społeczną. Fundacja Panoptykon krytycznie oceniała wówczas część propozycji resortu pracy.