Kiedy policjant może użyć przymusu, a kiedy broni palnej? Opiniujemy propozycje zmian prawa

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przygotowało projekt założeń projektu ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego obliguje do ujednolicenia i uporządkowania zasad korzystania z przymusu, okazuje się jednak, że jest to też okazja do poszerzenia uprawnień, które przysługują aż 23 podmiotom! Przedstawiliśmy MSW naszą opinię w tej sprawie.

Konieczność uporządkowania materii stosowania przymusu wynika przede wszystkim z wyroku Trybunału Konstytucyjnego (sygn. K 10/11), który uznał za niezgodny z Konstytucją obecny stan, w którym część uprawnień dotyczących stosowania przymusu regulowana jest na poziomie rozporządzenia, a nie ustawy. W naszej opinii pozytywnie oceniliśmy propozycję uporządkowania i zebrania w jednej ustawie całej, bardzo złożonej problematyki stosowania przymusu i broni palnej. Projekt dobrze realizuje ten cel – wymienia wszystkie rodzaje przymusu, sytuacje uprawniającego do jego użycia, a także precyzuje uprawnienia każdego z uprawnionych podmiotów.

Przy okazji zwróciliśmy uwagę na inne uprawnienia służb, które również wymagają uporządkowania. W poprzedniej kadencji Sejmu powstał projekt ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych, która miała całościowo regulować zasady stosowania kontroli operacyjnej. Obecnie problematyka ta rozrzucona jest w wielu aktach prawnych różnej rangi. Dlatego należy wrócić do prac nad usystematyzowaniem uprawnień służb dotyczących kontroli operacyjnej.

W przypadku przymusu bezpośredniego i broni palnej zdecydowano się rozpocząć prace nad taką regulacją, szkoda tylko, że przy okazji nie rozważono możliwości ograniczenia katalogu podmiotów uprawnionych do stosowania siły. Obecnie przymusem posługiwać mogą się nie tylko policja czy służby specjalne – ich uprawnienia do stosowania przymusu bezpośredniego, co do zasady, nie budzą wątpliwości i są naturalną konsekwencją ich zadań. Okazuje się jednak, że przymusu bezpośredniego może używać również m.in. Państwowa Straż Rybacka, straże parkowe, Straż Leśna i Państwowa Straż Łowiecka!

Obok niekwestionowanego przez nas ujednolicania zasad stosowania przymusu bezpośredniego projekt poszerza katalog środków przymusu bezpośredniego, a także upraszcza procedury stosowania już istniejących środków.