ITU: Jawność, ale ograniczona

Rada Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego podjęła decyzję o upublicznieniu części dokumentów dotyczących Światowej Konferencji Telekomunikacyjnej. To ważny krok i zdecydowanie dobry kierunek. Organizacje pozarządowe uznają jednak, że to niewystarczająca zmiana: do pełnej transparentności w procesie politycznym, jaki toczy się w ramach ITU, jeszcze daleko.

W grudniu tego roku obędzie się Światowa Konferencja Telekomunikacyjna (WCIT). Podczas tego szczytu rewizji ma ulec bardzo ważny traktat międzynarodowy ITR, regulujący na poziomie globalnym kwestie dotyczące sektora telekomunikacyjnego. O samym Międzynarodowym Związku Telekomunikacyjnym (ITU) i jego apetycie na kontrolę nad Internetem pisaliśmy szerzej w czerwcu. Również w gronie kilkudziesięciu organizacji pozarządowych apelowaliśmy o niezwłoczne zniesienie barier w dostępie do informacji i dokumentów negocjacyjnych WCIT. Podkreślaliśmy wówczas, że proces przygotowawczy do grudniowej konferencji jest całkowicie nietransparentny i niedostępny dla wielu zainteresowanych aktorów, w tym samych obywateli.

Decyzja Rady ITU o opublikowaniu części dokumentów negocjacyjnych niewątpliwie ma charakter przełomowy. Związek jest powszechnie uważany za zamkniętą i zbiurokratyzowaną instytucję. W tym kontekście każdy krok w kierunku zwiększenia transparentności trzeba odebrać pozytywnie, nie mniej jednak to wciąż niewystarczająca zmiana. Dotychczas opublikowany dokument pod nazwą TD-62 już wcześniej wyciekł na stronie wcitleaks.org. Zawiera on wszystkie złożone do tej pory propozycje zmian w ITR. Nie znajdziemy w nim jednak najważniejszej informacji: kto jest autorem danej poprawki oraz które państwa ją popierają. Bez takiej wiedzy trudno ocenić prawdopodobieństwo wprowadzenia określonych zmian i poznać realny kontekst polityczny. Jest to tym ważniejsze, że niektóre z propozycji w radykalny sposób próbują wpływać na obecne mechanizmy zarządzania Internetem. Obecnie zdecydowana większość dokumentów związanych z WCIT wciąż pozostaje dostępna tylko dla podmiotów bezpośrednio uczestniczących w pracach ITU (państwa członkowskie i koncerny telekomunikacyjne).

Na znak otwartości Rada ITU stworzyła specjalną stronę internetową, która ma umożliwiać publikowanie komentarzy do udostępnionych dotychczas dokumentów. Może się ona okazać bardzo dobrym narzędziem dialogu pomiędzy obywatelami a negocjującymi państwami, jednak ostatecznie wszystko zależy od woli politycznej. Dziś nie wiemy, czy i w jakim stopniu te komentarze zostaną uwzględnione podczas wewnętrznej dyskusji w ITU. Jednocześnie bez wiedzy o tym, które kraje przedstawiają które poprawki, społeczeństwo obywatelskie ma bardzo małą możliwość reagowania na działania własnych rządów.

Dodatkowo Sekretarz Generalny ITU - Hamadoun Touré potwierdził, że każde państwo członkowskie ITU ma pełny dostęp do wszystkich dokumentów WCIT. Dodał również, że poszczególne kraje mogą samodzielnie zdecydować, czy podzielić się tą wiedzą z szerszym kręgiem odbiorców. Jest to jasny sygnał, że teraz w gestii rządów pozostają działania, mające na celu zwiększenie partycypacji i transparentności. Idąc za słowami Touré, warto zaapelować do krajów członkowskich ITU (w tym Polski) o udostępnienie dokumentów przygotowujących do WCIT. Szczególnie ważnym krokiem byłoby upublicznienie stanowiska danego kraju i jego propozycji dotyczących rewizji ITR. Jednak najlepszym dowodem na realną chęć włączenia społeczeństwa w ten proces byłoby po prostu przeprowadzenie otwartych konsultacji społecznych jeszcze przed rozpoczęciem WCIT.

Świat „po Wikileaks” i ACTA domaga się jawności i partycypacji. Do tej pory instytucje międzynarodowe, szczególnie ONZ i jego agencje wyspecjalizowane, raczej broniły się przed zwiększeniem udziału społeczeństw w ważnych procesach politycznych. Decyzja ITU może w tym kontekście uchodzić za przełomową, choć już nie przystającą do nowych oczekiwań. Społeczeństwo obywatelskie domaga się traktowania jako równoprawnego podmiotu w procesach decyzyjnych, zwłaszcza dotyczących tak newralgicznych spraw, jak regulacja Internetu.

Jędrzej Niklas

Oficjalna strona Światowej Konferencji Telekomunikacyjnej