Ministerstwo Infrastruktury zorganizowało debatę na temat tego, jak uregulować w prawie problem plików „cookies” (tzw. ciasteczek) – czyli informacji, które są w sposób automatyczny zapisywane w pamięci urządzeń, za pomocą których korzystamy z Internetu. Zasadniczym zadaniem ciasteczek jest identyfikacja użytkownika (tj. jego profilu i ustawień przeglądarki - nie tożsamości!), kiedy wchodzi do sieci. Bez ciasteczek bylibyśmy tylko przypadkowym numerem IP, a więc „Internet” nie mógłby nam zaoferować żadnych udogodnień ani spersonalizowanych usług (zapamiętywania haseł, koszyków zakupowych, sprofilowanej reklamy czy wyników wyszukiwania). Coraz częściej ciasteczka są konieczne nawet dla prawidłowego wyświetlenia strony internetowej. Cały problem polega na tym, żeby dobrze określić granicę między „koniecznością” czy „udogodnieniem” a nieuzasadnionym naruszeniem prywatności. Na tym zasadniczo utknęła dzisiejsza debata.
Czesi wygrali walkę o prywatność w komunikacji elektronicznej. Tamtejszy Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy o retencji danych za niekonstytucyjne, tym samym zwalniając operatorów telekomunikacyjnych i dostawców Internetu z obowiązku przechowywania danych o komunikacji elektronicznej ich klientów. Polskie prawo w tym zakresie jest o wiele gorsze, ale wciąż obowiązuje. Obowiązek retencji danych wynika z przepisów Unii Europejskiej. Przyjęto go na fali strachu po zamachach w Madrycie i Londynie, wierząc, że wojna z terroryzmem wymaga dostarczenia służbom wywiadowczym wszelkich możliwych danych. Cztery lata po wejściu tych przepisów w życie krajobraz polityczny i poglądy na sensowność retencji danych są diametralnie inne...
Strategia „samoregulacji” w kontekście problemu nielegalnych materiałów publikowanych w sieci opiera się na założeniu, że każdy środek, który można podjąć w walce z cyberprzestępczością jest, ipso facto, dobry. Taki sposób rozumowania prowadzi do przekonania, że bez względu na to jak bardzo nie na miejscu jest pomysł nałożenia na prywatne firmy obowiązku egzekwowania prawa w Internecie, najważniejsze, by „ktokolwiek” robił „cokolwiek.” Rzeczywistość jest jednak zupełnie inna.
Do walki z przestępczością retencja jest użyteczna, ale nie niezbędna. Zgodnie z Europejską Kartą Praw Podstawowych i Europejską Konwencją Praw Człowieka można ingerować w prywatność, ale tylko w sposób proporcjonalny, czyli niezbędny dla ochrony m.in. bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zebrane przez Komisję Europejską i przez nas analizy wcale nie dowodzą, że bez retencji nie da się skutecznie zwalczać przestępczości. Np. w Niemczech, gdzie Trybunał Konstytucyjny uznał obowiązek retencji za sprzeczny z konstytucją już dwa lata temu, retencji nie ma, a wykrywalność przestępstw się nawet poprawia...
Na posiedzeniu 13 i 14 kwietnia 2011 r. Senat rozpatrzył projekt ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, który 25 marca przyjął Sejm. Na 86 obecnych senatorów 55 głosowało za, 2 – przeciw i aż 29 wstrzymało się od głosu. Na etapie prac sejmowych projekt wywołał duże kontrowersje, głównie w związku z krytyką ze strony Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. W ostatnich tygodniach Ministerstwo Zdrowia podkreślało jednak, że w toku prac senackiej Komisji Zdrowia wprowadzono do projektu zmiany, które „usatysfakcjonowały” GIODO. Czy na pewno?
Jak zadziała system
Spór o retencję danych w Unii Europejskiej wkroczył w kluczowy etap. W poniedziałek, 18 kwietnia Komisja Europejska opublikuje od dawna oczekiwany raport, w którym oceni funkcjonowanie kontrowersyjnej dyrektywy o retencji danych, przyjętej na fali walki z terroryzmem w 2006 r. Europejska koalicja organizacji broniących praw cyfrowych (EDRi) – w tym Fundacja Panoptykon – opublikowała już dziś swój „raport cień”, w którym wykazujemy, że dzięki retencji danych obywatele w zasadzie nic nie zyskali w sferze bezpieczeństwa, a wiele stracili w sferze prywatności.
Dane zgromadzone przez Komisję Europejską na potrzeby oceny dyrektywy – w tym uzyskane od polskiej policji – nie potwierdziły, że retencja jest niezbędna do skutecznej walki z przestępczością. Tymczasem w Polsce rząd zapowiada zmianę obowiązującego prawa dotyczącego retencji danych...
W Sejmie trwają prace nad ustawą o systemie informacji oświatowej. Projket zakłada, powstanie centralnej bazy danych, do której trafią szczegółowe informacje o uczniach i nauczycielach. Mnożą się wątpliwości, czy taka ingerencja w prywatność jest uzasadniona i czy projektowane przepisy są zgodne z konstytucją.
Dzisiaj o 14.30 spotykamy się z Premierem i członkami jego gabinetu. Formuła spotkania nie do końca odpowiada naszym oczekiwaniom. Zależy nam bowiem przede wszystkim na rozpoczęciu poważnej i merytorycznej rozmowy na temat wyzwań związanych z regulacją Internetu z osobami odpowiedzialnym za tworzenie propozycji zmian prawa, a nie na kolejnym spotkaniu w blasku fleszy (piszemy o tym w tekście: Debata z Premierem „rok po”: powtórka z rozrywki czy początek realnej rozmowy?). Jesteśmy jednak przekonani, że zawsze warto rozmawiać. Dlatego przyjęliśmy zaproszenie. I mamy nadzieję, że spotkanie będzie owocne. Na co chcemy zwrócić uwagę?
Rejestracja gości w salonach gier i kasynach obejmie sprawdzenie i zapisanie w rejestrze gości daty i godziny wejścia osoby do ośrodka gier oraz jej danych osobowych, takich jak: imię i nazwisko, rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego wiek i tożsamość, numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – datę urodzenia, adres zamieszkania oraz obywatelstwo. Właściciele salonów hazardowych będą mieli także obowiązek zainstalować w nich monitoring wizyjny. Po roku od debaty internautów z Premierem, którzy sprzeciwili się wprowadzeniu Rejestru Stron i Usług Niedozwolonych, powraca temat nowelizacji ustawy o grach hazardowych.
Fundacja Panoptykon i Internet Society Poland odpowiedziały na konsultacje, ogłoszone przez Komisję Europejską, dotyczące egzekwowania praw autorskich. Kategorycznie nie zgadzamy się z kursem politycznym obranym przez Unię Europejską na tym polu: w swojej odpowiedzi wyjaśniamy powody tej krytyki oraz przedstawiamy możliwe alternatywy. Stoimy na stanowisku, że prawo własności intelektualnej musi zostać zreformowane tak, aby zapewniało nie tylko ochronę interesów przemysłu rozrywkowego, ale także ochronę podstawowych praw człowieka i korzystne warunki dla rozwoju kultury oraz innowacyjności, szczególnie w Internecie.
