Ile razy w 2012 roku sądy, prokuratura, policja i inne służby sięgały po dane telekomunikacyjne: billingi, dane abonenckie i geolokalizację? Mamy już wszystkie możliwe dane, ale im ich więcej, tym więcej znaków zapytania.

Zeszłoroczne zamieszenie wokół ACTA w istotnej mierze wynikło z utajnienia przed opinią publiczną informacji o efektach negocjacji międzynarodowych. Właśnie w kontekście tego kontrowersyjnego porozumienia Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał niedawno orzeczenie w sprawie dostępu obywateli Unii Europejskiej do poufnych dokumentów negocjacyjnych. Trybunał próbuje w nim znaleźć równowagę między prawem obywateli do bycia informowanym o działaniach władz a potrzebą zachowania tajemnicy w procesach dyplomatycznych.

W 2010 r. 1,3 mln, a w 2011 r. aż 1,85 mln zapytań o nasze dane telekomunikacyjne (w tym słynne „billingi”) odnotowali operatorzy telekomunikacyjni. Natychmiast zostaliśmy okrzyknięci „najbardziej inwigilowanym narodem Europy”.

Osoby w dramatycznej sytuacji, które dzwonią na numer alarmowy 112 czy 997, zazwyczaj oczekują tylko pomocy. Niestety mogą przy okazji stać się bohaterami masowej wyobraźni, jeśli policja uzna, że nagranie „rozmowy alarmowej” realizuje jej cele promocyjne i opublikują nagranie w Internecie.

Z tegoroczną Światową Konferencją Telekomunikacyjną (WCIT), która ma odbyć się w Dubaju wiąże się wiele kontrowersji. W polskich i światowych mediach już w maju można było przeczytać o tym, że „ONZ zamierza przejąć kontrolę nad Internetem”.

Niedawno dowiedzieliśmy się, że polskie władze zmieniły swoje stanowisko dotyczące rozszerzenia kompetencji ITU o zarządzanie Internetem.

Jak dużo o funkcjonowaniu państwa, w tym jego tajnych służb, powinni wiedzieć obywatele? Czy rzeczywiście mamy prawo kontrolować kontrolujących? To nie są pytania banalne, jednak w polskiej rzeczywistości prawnej i politycznej ograniczanie lub odmowa dostępu do informacji stały się niepokojącym standardem. Ten problem dalece wykracza poza sprawy techniczne i dotyka kwestii podstawowych – z jednej strony funkcjonowania państwa, jego sprawności i efektywności, z drugiej zaś praw obywatelskich. O tym, jak go rozwiązać będziemy rozmawiać już w najbliższy poniedziałek, podczas organizowanej przez Fundację im. Stefana Batorego debaty "Wolność versus skuteczność. Władza i swoboda informacji".

Od dawna słyszymy o pracach nad projektem kompleksowej reformy zasad dostępu policji i służb do danych telekomunikacyjnych. Tymczasem projektu zmiany prawa jak nie było, tak nie ma.

Informacja publiczna bywa niekiedy strzeżona tak pilnie, że zdaje się urastać do rangi tajemnicy państwowej. Przekonaliśmy się o tym po raz kolejny, zbierając informacje na temat monitoringu wizyjnego w polskich miastach. Pierwsze częściowe wyniki przedstawimy już w najbliższy czwartek w trakcie seminarium "Kto na nas patrzy? Obywatel pod obserwacją kamer", które organizujemy we współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych.